Po raz pierwszy tauryna została wyizolowana na początku XIX wieku z żółci bydlęcej, dlatego właśnie jej nazwa pochodzi od łacińskiej nazwy gatunkowej tego zwierzęcia – bos taurus.
Spis treści:
Czym jest tauryna?
Tauryna jest aminokwasem endogennym, syntetyzowanym w organizmach ssaków z dwóch aminokwasów egzogennych (dostarczanych z pokarmem) – metioniny i cysteiny. Może być kojarzona głównie jako składnik napojów energetycznych oraz odżywek dla sportowców. W organizmie ssaków pełni ona jednak szereg istotnych funkcji:
- bierze udział w procesach trawiennych,
- wpływa na prawidłowe funkcjonowanie siatkówki i serca,
- pełni funkcję neuroprzekaźnika,
- reguluje ciśnienie osmotyczne w komórkach, szczególnie w rdzeniu nerki, w mózgu i w siatkówce,
- jest przeciwutleniaczem i chroni przed działaniem toksyn.
Tauryna w żywieniu kotów
W latach 70. pojawiły się pierwsze doniesienia o rozwijającym się u niektórych kotów centralnym zwyrodnieniu siatkówki. Problem dotyczył zwierząt na diecie niezawierającej tauryny. Z kolei w latach 80. zaczęto donosić o przypadkach kardiomiopatii rozstrzeniowej – również u kotów, których dieta była uboga w ten aminokwas. Badania wykazały, że koci organizm co prawda jest w stanie wytwarzać wspomniany aminokwas, ale w ilości jedynie minimalnie pokrywającej zapotrzebowanie. Jest to spowodowane niską aktywnością enzymów, które ją syntetyzują, i oznacza, że dla prawidłowego funkcjonowania organizmu kota niezbędne jest dostarczanie odpowiedniej ilości aminokwasu z pokarmem. Dla kota jest zatem aminokwasem egzogennym.
Zwiększone zapotrzebowanie kotów na ten aminokwas wiąże się także ze specyficznym przebiegiem procesów trawiennych. Tauryna łączy się z kwasami żółciowymi w reakcji tworzenia ich soli. U pozostałych ssaków funkcję tę pełni również inny aminokwas – glicyna, natomiast kotów – wyłącznie tauryna. Zużywanie jej na połączenia z kwasami żółciowymi ma u tych zwierząt priorytet. Znaczną jej ilość kot traci także z moczem i kałem, rozkładana jest też przez bakterie jelitowe. Stąd tak wysokie zapotrzebowanie kotów na ten aminokwas – nie dość, że potrzebują go w dużych ilościach, to jeszcze same syntetyzują go w znikomym stopniu.
Niedobór tauryny u kotów
Objawy niedoboru tauryny u kota rozwijają się dość długo, bo od 5 miesięcy do nawet 2 lat. Ze względu na liczbę i różnorodność funkcji, jakie pełni ten aminokwas, objawy jego niedoboru u kotów wydają się ze sobą niezwiązane. Jako pierwsze zaobserwowano centralne zwyrodnienie siatkówki (retinopatię), prowadzące do osłabienia, a nawet utraty wzroku. Zmiany te są niestety nieodwracalne. Kolejnym zaburzeniem związanym z niedoborem tauryny jest kardiomiopatia rozstrzeniowa, w której obniżona kurczliwość mięśnia sercowego sprawia, że powiększeniu ulegają jego obydwie komory. Objawy kliniczne obejmują przede wszystkim duszność, brak apetytu i ogólne osłabienie; kaszel występuje rzadko. W tym przypadku możliwe jest całkowite ustąpienie objawów. Efekty leczenia zaczynają być widoczne po 1-3 tygodniach, może ono jednak trwać do kilku miesięcy. Współwystępowanie kardiomiopatii rozstrzeniowej i retinopatii obserwowano tylko u części kotów.
Niedobór tauryny w diecie jest szczególnie niebezpieczny dla kociąt, ponieważ zmiany będące jego skutkiem są nieodwracalne. Poza retinopatią i kardiomiopatią mogą u nich wystąpić także zahamowanie wzrostu, spowolnienie rozwoju mięśni oraz nieprawidłowy rozwój układu nerwowego – przede wszystkim spowolnienie rozwoju móżdżku. Kocięta są narażone na niedobór w momencie, gdy karmiąca kotka otrzymuje pokarm z jej niedostateczną ilością, a tym samym zbyt niska jest jej zawartość w mleku. Kotki żywione przez wiele miesięcy karmą o zbyt niskiej zawartości tauryny mają ponadto mniej liczne mioty i mniejszą liczbę żywych kociąt w miocie niż kotki żywione pokarmem o wystarczającej ilości tego aminokwasu.
Pełnoporcjowe karmy dla kotów są obecnie wzbogacane odpowiednią ilością tauryny, dlatego częstotliwość występowania chorób spowodowanych jej niedoborem jest niższa. Na deficyt tego aminokwasu narażone są przede wszystkim koty na nieprawidłowo ułożonej diecie domowej, dostające karmę dla psów i te żywione wyłącznie karmami uzupełniającymi. Niebezpieczne jest także podawanie karm wegetariańskich – analizy składów tego typu karm wykazują, że często nie zawierają one odpowiedniej ilości tauryny.
