Najczęstsze choroby oczu u psa – przyczyny, objawy i leczenie

Twojemu psu z pewnością dobrze z oczu patrzy, dlatego zadbaj o jego wzrok, by po prostu dobrze mu się patrzyło. O ile te urocze oczyska mogą przysporzyć wiele problemów zdrowotnych, o tyle sama pielęgnacja nie jest trudna. Oczy Twojego pupila są praktycznie tak samo zbudowane jak Twoje, z jedną różnicą: psy mają dodatkowy fizjologiczny element – trzecią powiekę. Jej głównym zadaniem jest ochrona i nawilżanie oka. Poza tym od ochrony i nawilżania oczu Twój pies powinien mieć też Ciebie! Przecież sam nie jest w stanie się tym zająć…

Jak należy dbać o oczy psa?

Podstawą pielęgnacji psich oczu jest ich kontrolowanie oraz regularne przemywanie. Jest to ważne, ponieważ narządy wzroku naszych pupili są narażone na czynniki zewnętrzne, np. kurz i pył. Oczy psa należy przemywać w szczególności po spacerze na łące i po pobycie na plaży czy na innych piaszczystych terenach.

Do przemywania używaj specjalnych preparatów, które kupisz u weterynarza lub w sklepie zoologicznym. Jeśli nie masz takiej możliwości, przemyj oczy pupila solą fizjologiczną, naparem z rumianku lub świetlika albo przegotowaną wodą.

Ponadto u ras długowłosych pamiętajmy o odsuwaniu, systematycznym wyczesywaniu i podcinaniu grzywy, aby nie wchodziła pupilowi do oczu, co może wywoływać podrażnienie. Jeśli jednak mimo wszystko oko psa przez dłuższy czas jest zaczerwienione lub mocno łzawi, zgłoś się na konsultację weterynaryjną!

Poznaj przyczyny i objawy najczęściej występujących chorób oczu u psów i dowiedz się, na czym polega ich leczenie.

Najczęstsze choroby oczu u psa

Uszkodzenie lub owrzodzenie rogówki

Rogówka to najbardziej zewnętrza warstwa oka, która pełni funkcję ochronną. Podczas urazu to właśnie ona jako pierwsza zostaje uszkodzona. Taki wypadek może zdarzyć się dosłownie wszędzie – w czasie zabawy w krzakach i w trawach lub podczas gonitwy z innym psem. Urazy dość często zdarzają się w trakcie zabawy z kotem, gdy ten zadrapie pazurem psa. Uszkodzenie rogówki to innymi słowy powierzchniowa rana gałki ocznej, która jeśli nie zostanie odpowiednio zabezpieczona, może się powiększyć i doprowadzić do poważniejszych komplikacji. Dość częstym schorzeniem rogówki u psów jest jej owrzodzenie. Terminem tym określa się utratę nabłonka rogówki. Może zdarzyć się wskutek mechanicznego urazu czy też z braku odpowiedniej ilości filmu łzowego w oku, czyli gdy oko jest po prostu zbyt suche. Wśród przyczyn owrzodzenia wymienić można wiele nieprawidłowości, w tym dysfunkcje powiek, nieprawidłowy układ rzęs, guzy powiek lub ich zapalenie.

Pies z uszkodzoną rogówką będzie drapał oko, ocierał je lub mrużył. Jest to dla niego bardzo bolesne, wiec może być osłabiony i mieć obniżony apetyt. Owrzodzeniu rogówki często towarzyszy zaczerwienienie spojówki wraz z pojawieniem się wydzieliny w worku spojówkowym.

Uraz mechaniczny rogówki diagnozuje się po wybarwieniu oka fluoresceiną. Jest to badanie szybkie i bezbolesne dla psa. Ubytek w nabłonku przednim rogówki wybarwia się na zielono albo żółto. Dzięki temu można dokładnie określić jego rozmiar. Warto także wykonać test Schirmera (badanie wydzielania łez) oraz dokładne badania okulistyczne z lampą szczelinową.

Owrzodzenie rogówki zazwyczaj jest niepowikłane bakteryjnie, niewielkie i dość płytkie. W takim wypadku rogówka szybko się zregeneruje, a w przeciągu 7-10 dni leczenia dochodzi do jej całkowitego wygojenia. Terapia polega na miejscowym podawaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych, przeciwbólowych i nawilżaniu oka (sztucznymi łzami) oraz podawaniu miejscowo antybiotyków. Często podaje się również ogólne leki przeciwbólowe. Jednak w niektórych sytuacjach owrzodzenia trudno się goją. Dzieje się tak, gdy płytkie owrzodzenie staje się coraz bardziej rozległe i penetruje głębiej w warstwy nabłonka rogówki, prowadząc do rozwoju pełnego wrzodu rogówki. Gojenie przedłuża się także wtedy, gdy dojdzie do zakażenia lub gdy oko ciągle jest drażnione, a przyczyna nie została zlikwidowana (np. źle wyrośnięte rzęsy cały czas podrażniają oko). W takiej sytuacji samo leczenie farmakologiczne może być niewystarczające. Lekarz może zdecydować o miejscowym podawaniu psu surowicy. Głębokie, niegojące się owrzodzenia rogówki zazwyczaj wymagają także leczenia chirurgicznego. W przypadku uszkodzenia rogówki, a także w trakcie terapii, konieczne jest założenie psu kołnierza.

Nieleczone owrzodzenie może doprowadzić do przepukliny w obrębie gałki ocznej, a nawet do jej utraty.

Zapalenie spojówek

Zapalenie spojówek może być ostre, podostre, przewlekłe i nawracające. Przyczyn tego stanu jest naprawdę wiele. Niekiedy zapalenie spojówek towarzyszy innej chorobie ogólnoustrojowej. Jego podstawowym objawem jest jej obrzęk, przekrwienie oraz pojawienie się wydzieliny. Nazywane jest przez to chorobą różowego lub czerwonego oka. W wypadku wystąpienia objawów zapalenia spojówki należy przeprowadzić dokładną diagnostykę. Zdarza się bowiem, że jest to objaw dysfunkcji innych, głębszych struktur oka. Najczęstsze przyczyny zapalenia spojówki to zakażenie bakteryjne, wirusowe, a także tło alergiczne. Zdarza się także zapalenie spojówek w wyniku obecności ciała obcego w oku, nowotworzenia czy choroby immunologicznej. Przyczyna może leżeć także w podrażnieniu toksycznym i chemicznym oczu, a także w przebiegu grzybicy czy w chorobie pasożytniczej.

Bakteryjne zapalenie spojówek najczęściej zdarza się w okresie letnim, przede wszystkim u młodych i ciekawskich osobników. Wsadzenie głowy w piach, grzebanie w ziemi, pływanie w zanieczyszczonych zbiornikach wodnych, zaglądanie w krzaki – te wszystkie sytuacje mogą skutkować podrażnieniem spojówki i prowadzić do jej zapalenia. Większe ryzyko schorzenia występuje u małych ras, w tym u psów krótkoczaszkowych. U nich kanaliki nosowo-łzowe nierzadko są niedrożne, a nawet zarośnięte. Nieprawidłowo odprowadzany z oka film łzowy może przyczynić się do powstania infekcji. Alergiczne zapalenie spojówek najczęściej diagnozowane jest u psów wrażliwych na alergeny środowiskowe i często przyjmuje formę przewlekłą, a nawet całoroczną.

Schorzenie leczy się przede wszystkim miejscowo, wdrażając leki przeciwzapalne i antybiotyki. Możliwa jest także terapia ogólnoustrojowa. Konieczne jest również założenie kołnierza, by pies nie drapał i nie podrażniał spojówek. Ze względu na świąd w przebiegu zapalenia spojówek należy kontrolować, czy w wyniku drapania lub tarcia nie doszło do uszkodzenia rogówki. Kontrole w gabinecie powinny być dość częste, by móc dostosować odpowiednie leczenie do przebiegu choroby.

Zapalenie grudkowe trzeciej powieki

Trzecia powieka to struktura gruczołowa, której zadaniem jest przede wszystkim produkcja łez i ochrona oka. U większości psów widać ją trochę w wewnętrznym kąciku oka. W przebiegu niektórych chorób może się znacznie bardziej wysunąć, jednak fizjologicznie jest ledwie widoczna. Powieka ta zbudowana jest z chrząstki, która stanowi jej szkielet, oraz z gruczołu trzeciej powieki. Pokryta jest spojówką zarówno od strony gałki ocznej, jak i od strony powiek. Powierzchnia gałkowa pokryta jest drobnymi grudkami chłonnymi. U szczeniaków najczęściej borykamy się właśnie z zapaleniem tych struktur, czyli z zapaleniem grudkowym trzeciej powieki. Wynika ono w głównej mierze z niedojrzałości układu odpornościowego w okresie wzrostu i dojrzewania. Powierzchnia grudkowa trzeciej powieki staje się wtedy bardziej nieregularna, zaczerwieniona, obrzęknięta i bolesna. Także spojówka oka nierzadko ulega zapaleniu.

Jeśli więc widzisz, że Twój szczeniak ma zaczerwieniona spojówkę oraz uwidocznioną trzecią powiekę, a także pojawiły się wypływ z worka spojówkowego lub zwiększone łzawienie, koniecznie skonsultuj się z lekarzem weterynarii. Do najczęstszych objawów tego schorzenia zaliczyć można także świąd oczu oraz ich mrużenie. Najczęściej wtedy szczeniak pociera łapkami oczy lub ociera się głową o kanapę czy dywan.

Leczenie polega na podawaniu miejscowo leków przeciwzapalnych. Możliwa jest również terapia antybiotykami podawanymi w kroplach do oczu. Warto dbać odpowiednio o higienę oka oraz nawilżać je odpowiednimi sztucznymi łzami. Zaleca się także suplementację beta-glukanów czy prebiotyków w celu usprawnienia funkcjonowania układu immunologicznego psa. W sytuacji zaawansowanej choroby zaleca się zabieg chirurgiczny polegający na wyłyżeczkowaniu zapalonej, grudkowej powierzchni trzeciej powieki. Zabieg ten przeprowadzany jest w pełnej narkozie, a pies szybko dochodzi do siebie. W przebiegu leczenia zarówno farmakologicznego, jak i chirurgicznego niezbędny jest kołnierz u psiego pacjenta.

Cherry eye – wiśniowe oko

Określenia tego używa się jako synonimu wypadania gruczołu trzeciej powieki. Sytuacja ta nie należy do rzadkości u psów, najczęściej zdarza się na skutek przerostu grudek chłonnych. Niektóre rasy mają także predyspozycje do tej choroby, jak rasy brachycefaliczne. Chorobę rozpoznaje się dość szybko. U psa wyraźnie widoczna jest wysunięta, zaczerwieniona i obrzęknięta chrząstka trzeciej powieki. Przypomina ona owoc wiśni.

Choroba wymaga leczenia chirurgicznego, w którym dokonuje się repozycji gruczołu oraz zabezpiecza powiekę szwem. Zabieg przeprowadza się w pełnej narkozie. Niestety niektóre psy mają tendencje do nawracania się tego problemu. Nie należy jednak usuwać wypadniętego gruczołu, by nie naruszać układu łzowego oka. W ten sposób można doprowadzić do przewlekłego zespołu suchego oka (KCS). Oprócz zabiegu przeprowadza się także leczenie farmakologiczne, podając miejscowo leki przeciwzapalne oraz antybiotyki. Konieczne są również kołnierz oraz ogólne leki przeciwbólowe.

Zespół suchego oka (keratoconjunctivitis sicca, KCS)

Choroba polega na braku filmu łzowego (łez), który odpowiednio nawilża i oczyszcza gałkę oczną. Objawy zależą od tego, jak bardzo oko jest suche, czy jest to jedno oko czy dwoje oraz czy przebieg jest ostry czy przewlekły. Najczęściej chorobie towarzyszą przewlekłe zapalenie spojówek, wydzielina o charakterze śluzowym bądź śluzowo-ropnym, kurcz powiek, wysuwanie się trzeciej powieki, mrużenie oczu, drapanie i pocieranie ich. W zależności od długości trwania problemu może pojawić się owrzodzenie rogówki, jej waskularyzacja (pojawienie się naczyń krwionośnych) i pigmentacja.

Zespół KCS może wystąpić polekowo (np. po podawaniu sulfonamidów), pozabiegowo (gdy błędnie zostanie usunięty gruczoł trzeciej powieki, np. w zespole cherry eye), pourazowo, po zatruciu toksynami, a także w przebiegu chorób zakaźnych (np. nosówki). KCS może mieć podłoże immunologiczne czy wrodzone. Rasy szczególnie narażone na rozwój tej choroby to mopsy, yorkshire terriery, cocker spaniele, cavaliery, buldogi angielskie, boston terriery, west highland white terriery czy chihuahua. KCS może także pojawić się u psów starszych, powyżej 10. roku życia, co związane jest z osłabioną z wiekiem produkcją łez. Diagnozę stawią się na podstawie bezbolesnego testu Schirmera, który polega na pomiarze ilości wytwarzanych łez za pomocą bibułowego paska. Pomiar ten wykonuje się przez minutę.

Terapia KCS to przede wszystkim podawanie leków miejscowo i nawilżanie oka. Ważna jest także regularna higiena oczu (przemywanie kilka razy dziennie) oraz noszenie kołnierza w przypadku pojawienia się świądu i zaostrzenia objawów. Rodzaj stosowanych miejscowo leków zależy od zaawansowania choroby. Początkowo zazwyczaj są to antybiotyki, leki przeciwzapalne (niesterydowe) i sztuczne łzy stosowane kilka razy dziennie, by nawilżać oko. Ważne są także leki pobudzające wydzielanie łez – w tym celu stosuje się krople z cyklosporyną. Nierzadko lekarz decyduje o lekach immunomodulujących, takich jak tarkolimus czy pilokarpina. Możliwe jest także podawanie surowicy do oczu. Istnieje opcja operacji chirurgicznej, szczególnie w przypadku owrzodzenia na rogówce. W zależności od przyczyn KCS może ustąpić po 1-2 miesiącach terapii, ale może też utrzymywać się do końca życia. W tej sytuacji wykonywanie regularnych zabiegów higienicznych wokół oczu oraz stosowanie sztucznych łez kilka razy dziennie jest konieczne, by nie doszło do poważniejszych powikłań, w tym przewlekłych zakażeń bakteryjnych.

Wypadnięcie gałki ocznej

Jest to stan nagły, wymagający natychmiastowej interwencji lekarskiej, w tym chirurgicznej. Należy zabezpieczyć wypadniętą gałkę (jałowym gazikiem zwilżonym solą fizjologiczną) oraz jak najszybciej przywieźć psa do placówki weterynaryjnej. Chirurg zdecyduje, czy jest możliwość odprowadzenia gałki do oczodołu. Niestety nie zawsze się to udaje. W takim przypadku należy usunąć gałkę oczną (zabieg enukleacji).

Do wypadania gałki ocznej predyspozycje mają przede wszystkim psy ras brachycefalicznych, czyli o krótkim pysku, ze względu na płytką budowę oczodołu. Należą do nich boston terriery, shih tzu, mopsy, pekińczyki. Należy unikać u nich nadmiernego stresu, uciskania okolicy szyi (wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego). Jest szczególnie ważne, czy w historii leczenia doszło już to tego typu urazu. Sytuacja ta może także się przydarzyć, gdy dojdzie do zerwania mięśni w oczodole u psa np. w przypadku urazu czy złamania kości trzewioczaszki.

Jaskra u psa

Choroba oka polegająca na wzroście ciśnienia wewnętrznego gałki ocznej oraz uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Wyróżniamy jaskrę pierwotną, czyli taką, która wywodzi się bezpośrednio z oka, oraz wtórną. Jaskra pierwotna ma przeważnie podłoże dziedziczne, czyli uwarunkowana jest genetycznie. Do ras obciążonych tą chorobą należą cocker spaniele, boston terriery, bassety, chow-chow, samojedy, pudle typu toy, labrador retrievery, a także mieszańce. Jaskra wtórna to taka, w której najpierw dochodzi do zmian w obrębie oka, a kolejno do wzrostu ciśnienia. Jaskra zawsze powstaje w wyniku pojawienia się problemu z odprowadzeniem cieczy wodnistej w oku. Rozróżnia się więc jaskrę z otwartym lub zamkniętym tęczówkowo-rogówkowym kątem przesączania. Wśród przyczyn jaskry wymienia się także wiek (im pies starszy, tym większa tendencja do jej rozwoju) oraz stosowanie pewnych leków, które mogą wpłynąć na wzrost ciśnienia w oku. Również zapalenie struktur oka czy jego uraz mogą spowodować rozwój jaskry. Choroba ta zawsze wywołuje silny ból i dyskomfort u psa.

Pomiar ciśnienia wewnątrz oka (IOP) wykonuje się bezboleśnie przy pomocy aparatu nazywanego tonometrem. Powinno się je mierzyć u każdego pacjenta z problemem okulistycznym. Zbyt późna diagnoza i zbyt późno wprowadzone leczenie mogą skutkować utratą wzroku. Najczęstszym powikłaniem zbyt wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego są zwichnięcie soczewki oka, dystrofia tarczy nerwu wzrokowego oraz zwyrodnienie siatkówki. W przypadku niepoddającej się leczeniu przewlekłej jaskry wskazane jest usunięcie gałki ocznej i założenie protezy.

Leczenie jaskry zależy od przyczyny. Polega przede wszystkim na miejscowym podawaniu leków obniżających ciśnienie oraz leków o działaniu przeciwbólowym. Możliwe jest także chirurgiczne leczenie jaskry. Przede wszystkim jest to zabieg ułatwiający odpływ cieczy wodnistej w oku.

Wady powiek oraz wady rzęs

Częstymi wadami widocznymi już w wieku szczenięcym są wady rzęs, np. dwurzędowość, rzęsy ekotopowe czy nieprawidłowo ułożone. Mogą one występować na jednej powiece lub na obu. W przypadku tego typu wady spotkamy się u psa z nadmiernym łzawieniem, kurczem powiek i przekrwieniem spojówek. Najczęściej diagnozowanym powikłaniem wynikającym z ciągłego drażnienia rogówki przez nieprawidłowo ułożone rzęsy jest jej owrzodzenie. Tego typu wady wymagają korekcji chirurgicznej polegającej na usunięciu rzęs (krioepilacja, elektroepilacja).

Wady powiek u szczeniaków często dostrzegane są przy ich pierwszych wizytach. Są to takie wady, jak wywijanie się brzegu powiekowego do wewnątrz, zwane entropium, czy wywijanie się powieki na zewnątrz, czyli ektropium. Wady te spotyka się przede wszystkim u ras molosowatych: bulmastifów, bernardynów, nowofundlandów, ale także u labradorów, golden retrieverów, buldogów angielskich czy bokserów. Sprzyjają one zapaleniom spojówki, owrzodzeniom rogówki, a przez to pocieraniu oka i waskularyzacji i hiperpigmentacji rogówki. Leczenie polega przede wszystkim na chirurgicznej korekcie powiek. Istnieje kilka metod plastyki poszczególnych wad. W zależności od zaawansowania wady niekiedy wymaganych jest kilka zabiegów w celu jak najlepszej korekcji.

Czerwone oczy u psa

Zaczerwienienie całego oka, w tym spojówek, zazwyczaj świadczy o zapaleniu. Może to być zapalenie jedynie spojówek lub całej gałki ocznej. Zdarza się, że dotyczy ono struktur znajdujących się na zewnątrz oka, czyli spojówki lub rogówki, ale także części wewnątrz gałki ocznej. W sytuacji, gdy gałka oczna jest widocznie zaczerwieniona, należy jak najszybciej udać się do lekarza weterynarii w celu zbadania okulistycznego psa. Podczas takiego badania należy wykluczyć obecność ciała obcego w oku (w tym przede wszystkim pod trzecią powieką) oraz sprawdzić stan rogówki. Warto także wykonać test Schirmera, by sprawdzić produkcję łez. W przypadku zaczerwienienia oka warto przepłukać je solą fizjologiczną oraz założyć kołnierz psu, by nie drażnił oka i pogarszał jego stanu. Należy wiedzieć, że uraz oka, zapalenie czy uszkodzenie rogówki są niezwykle bolesne dla psa, jeśli więc mamy w domu weterynaryjne leki o działaniu przeciwbólowym, to warto je podać.

Ropiejące oczy u psa

Wydzielina zbierająca się w wewnętrznym kąciku oka nie zawsze świadczy o procesie zapalnym. W przypadku niedrożności kanalika nosowo-łzowego nadmiar łez pozostaje w oku. Wraz z zanieczyszczeniami są one odprowadzane do przyśrodkowego kąta oka. Jest to dość charakterystyczne szczególnie u ras małych i miniaturowych, a zwłaszcza u psów o białym umaszczeniu. Taki osad należy codziennie delikatnie wycierać i przemywać psu oczy, najlepiej za pomocą soli fizjologicznej i jałowego gazika lub też specjalistycznych preparatów czy chusteczek. Jednak nagle pojawiająca się wydzielina, szczególnie w dużej ilości, o charakterze śluzowym bądź śluzowo-ropnym (zielonkawa, żółta, biała) jest niepokojąca. W takiej sytuacji należy przepłukać oko solą fizjologiczną oraz udać się z psem do lekarza weterynarii. Może ona świadczyć o procesach zapalnych w oku, w tym o zapaleniu spojówki, lub o obecności ciała obcego.

Zamglone oczy u psa

Takie określenie najczęściej słyszę od właścicieli psów, gdy nagle zauważą brak przejrzystości w obrębie soczewki oka. Jest to związane z rozwojem zaćmy.

Czytaj więcej: Zaćma u psa – przyczyny, objawy, leczenie

Jednak zmętnienie może się pojawić także na samej rogówce. Niekiedy ta punktowa, matowa zmiana okazuje się niegroźnym tłuszczem, który odłożył się właśnie w tym miejscu. Jednak wszelkie zmętnienia i niepokojące obłoczki w oku należy pokazać lekarzowi weterynarii. Dokładne obejrzenie oka pod specjalistyczną lampą szczelinową pozwoli określić, jak zmiana jest położona i w jakich strukturach oka. Należy także przeprowadzić test z fluoresceiną, by wykluczyć uszkodzenie rogówki.

Nierzadko jako zmętnienie określa się także bliznę na oku np. po przeleczeniu głębokiego owrzodzenia rogówki, w którym mogło dojść do jej waskularyzacji. Taka zmiana pozostanie u psa najprawdopodobniej do końca życia i może częściowo ograniczać pole widzenia. Podobnie dzieje się u psów chorujących na zespół suchego oka (KCS), gdy przewlekle dochodzi do wysuszania powierzchni rogówki, a zatem do jej drażnienia. Zmętnienie rogówki może być również objawem innych chorób oczu, w tym o podłożu autoimmunologicznym.

Jeśli masz wrażenie, że powierzchnia oka Twojego psa stała się przymglona, biała, a nawet błękitna, równo na całej powierzchni rogówki bądź tylko punktowo – warto to sprawdzić u weterynarza. Być może jest to efekt przebytej choroby lub objaw nowego problemu, który trzeba zbadać.

Zez szczenięcy

Niektóre rasy mają szczególne predyspozycje do rozwoju zeza. Jednak może się on pojawić u każdego psa, niezależnie od rasy. Zezem nazywamy każdą nieprawidłowość ustawienia oczu. Jest to zaburzenie polegające na tym, że obie gałki oczne nie patrzą na ten sam punkt, innymi słowy: nie są skoordynowane. Oczy mogą uciekać do wewnętrznego lub do zewnętrznego kąta. Warto wiedzieć, że zez może dotyczyć tylko jednego oka, niekoniecznie dwóch. Wyróżniamy więc zez zbieżny i rozbieżny. U szczeniaka zez może być chwilowy, związany z procesem dojrzewania mięśni odpowiedzialnych za poruszanie gałką oczną. Możliwe są także kwestie dziedziczne, jak np. u mopsów czy boston terrierów. Jednak może świadczyć o poważniejszych problemach, takich jak: wodogłowie, uraz głowy, niedorozwój układu nerwowego czy mięśni czaszki, a także o syndromie przedsionkowym, związanym z zapaleniem ucha środkowego. Rzadziej u szczeniąt diagnozuje się chorobę nowotworową objawiającą się zezem, ale jest ona możliwa. Jeżeli Twój szczeniak ma duży problem z pozycjonowaniem oczu lub ma inne niepokojące objawy, jak problem z utrzymaniem równowagi, często się potyka, przewraca, ma osłabiony apetyt – koniecznie skonsultuj to z lekarzem weterynarii.

Pies drapie się po oczach?

Gdy pies drapie się po oczach, ociera pyskiem i oczami o dywan czy kanapę, to wiedz, że coś się dzieje. Jest to oznaka, że mogło dojść do urazu w obrębie gałki ocznej, najczęściej jest to uszkodzenie rogówki lub podrażnienie spojówki. Przyczyną takiego zachowania może też być ciało obce, które dostało się do oka np. podczas spaceru. Pamiętaj, że ciało obce może być niewidoczne! Najczęściej chowa się ono głęboko pod trzecią powieką. Dlatego jeśli widzisz niestandardowe zachowanie i dodatkowo zaczynają pojawiać się niepokojące objawy, takie jak: zaczerwienienie spojówki lub całego oka, mrużenie oczu, apatia czy brak apetytu – koniecznie udaj się z psem do weterynarza.

Krople do oczu dla psa – jakie wybrać?

Generalnie nie poleca się stosowania żadnych kropli do oczu bez konsultacji z lekarzem weterynarii. Podawanie na własną rękę leków może nie tylko utrudnić leczenie, ale przede wszystkim spotęgować objawy! Najczęstszym, niestety wciąż powielanym, błędem jest stosowanie u psa popularnych dla ludzi kilkuskładnikowych kropli do oczu. W kroplach najczęściej znajdują się glikokortykosteroidy, które w przypadku uszkodzenia czy owrzodzenia rogówki (niewidocznego dla opiekuna gołym okiem) tylko potęgują uraz, prowadząc do powstania wrzodu na rogówce. W warunkach domowych nie da się samemu zdiagnozować, czy mrużący oko pies ma zapalenie spojówek czy uszkodzoną rogówkę. Ponadto podawanie antybiotyku uniemożliwia wykonanie posiewu wraz z antybiogramem – badania przeprowadzanego pod kątem bakteryjnego zapalenia spojówek. Dlatego też zawsze przed podaniem leków na własną rękę należy udać się z psem do weterynarza!

Proszę również pamiętać, że większość kropli kilkuskładnikowych, w tym krople z antybiotykiem, niezależnie, czy są to produkty weterynaryjne czy ludzkie, po otwarciu ważne są jedynie około miesiąca.

To, co natomiast możemy, a nawet powinniśmy mieć w psiej apteczce, to tak zwane sztuczne łzy, najlepiej weterynaryjne (o odpowiednim dla psa pH). Takie preparaty najczęściej mają postać kropli lub żelu okulistycznego i ważne są zazwyczaj kilka miesięcy po otwarciu. Warto trzymać je w lodówce. W momencie jakiegokolwiek urazu, przesuszenia rogówki, zaczerwienienia spojówki czy zatarcia oka możemy bezpiecznie ich użyć. Tego typu produktów na rynku zoologicznym jest sporo, w większości zawierają nawilżający kwas hialuronowy, łagodzący d-pantenol oraz dodatek jonów srebra, ograniczający rozwój bakterii.

Niektóre psy mają na stałe przepisane odpowiednie krople ze względu na zdiagnozowaną chorobę. Tak jest np. w przypadku osobników cierpiących na KCS. Jeśli mamy takiego pacjenta w domu, koniecznie musimy pilnować zapasów preparatów, by ich nie zabrakło.

Podawanie kropli – leczenie psich oczu

Podawanie kropli do worka spojówkowego nie jest prostym zadaniem. Wymaga sporo pracy i cierpliwości zarówno ze strony opiekuna, jak i chorego psa. Problem pojawia się przede wszystkim na początku choroby, kiedy oczy bolą, szczypią i swędzą psa. Do tego praktycznie w każdej chorobie konieczne jest założenie kołnierza, by pies nie zrobił sobie większej krzywdy, drapiąc oczy. Ta sytuacja jest mocno stresująca dla czworonoga. Zakroplenie mu 3- 4 razy dziennie leków, a co dopiero kilku rodzajów kropli, jest nie lada wyzwaniem. Warto więc uzbroić się w cierpliwość, robić to spokojnie i zaopatrzyć się w ulubione smakołyki psa. Jeśli mamy przepisane leki przeciwbólowe, należy je podać przed zakropleniem oczu. Krople warto trzymać w lodówce – chłodne przynoszą większe ukojenie. Należy pamiętać, żeby nigdy nie podawać kilku leków naraz. Jeśli mamy przepisane np. lek przeciwzapalny w jednej buteleczce, antybiotyk w drugiej i sztuczne łzy w trzeciej, to konieczne jest utrzymanie odstępu czasu pomiędzy ich podawaniem.

Jeśli lekarz nie zaleci inaczej, to schemat z reguły wygląda tak:

• toaleta oczu – sól fizjologiczna oraz jałowy gazik – delikatnie przemywamy powieki oraz spojówki od zewnętrznego do wewnętrznego kącika oka;
• podawanie leków zaczynamy od leku przeciwzapalnego;
• po 15 minutach podajemy antybiotyk;
• następnie po odczekaniu 15 minut podajemy sztuczne łzy.

Schemat jest przykładowy i kolejności leków może zostać zmieniona. Najważniejsze jest utrzymanie przerw czasowych między kolejnymi lekami wkraplanymi do oczu. W zależności od rodzaju choroby okulistycznej taki schemat powtarza się kilka razy na dobę. Zazwyczaj terapia dotyczy obu oczu, niekiedy jednak może dotyczyć tyko jednego.

Jak prawidłowo podać psu krople do oczu:

1. Jedną ręką trzymamy psa za kufę od dołu, obejmując palcami jego pysk. Jednocześnie palcami delikatnie odchylamy dolną powiekę do dołu.
2. Drugą ręką trzymamy krople do oczu, jednocześnie delikatnie odchylając górną powiekę
3. Buteleczkę z lekiem trzymamy w odległości ok. 2 cm od gałki ocznej, nie dotykamy nią oka.
4. Wkraplamy 1 kroplę leku do worka spojówkowego (chyba że lekarz zalecił większą ilość leku).

Niekiedy trudno jest odchylić powiekę, by podać preparat, starajmy się jednak tak właśnie robić. Jeśli przypadkowo podamy więcej kropli niż zalecana dawka, nie musimy panikować. Ich nadmiar spłynie do wewnętrznego kącika oka i zostanie wydalony kanałem nosowo-łzowym. Jednak przedawkowanie preparatów nie powinno zdarzać się zbyt często. W przypadku kropli o działaniu zmniejszającym ciśnienie wewnątrzgałkowe można poważnie zaszkodzić psu. Tu precyzja w podawaniu ma znaczenie i należy robić to dokładnie według zaleceń lekarza. Trzeba pamiętać, że końcówki flakoników powinny być czyste, nie wolno nimi dotykać oka. Ponadto powinniśmy trzymać się zasady, że jeden lek stosowany jest tylko u konkretnego osobnika. Czyli jeśli mamy psa i kota lub dwa psy leczone jednocześnie, to nie wolno zakraplać im oczu tą samą buteleczką! Istnieje ryzyko przeniesienia patogenów chorobotwórczych i spotęgowania objawów infekcji. Po zakończonym leczeniu krople powinniśmy zutylizować. Zazwyczaj ważne są one około miesiąca po otwarciu. Sztuczne łzy w postaci kropli, maści czy żelu najczęściej ważne są nieco dłużej – około 3 miesięcy od otwarcia.

Większość moich klientów przyznaje, że po 2-3 pierwszych dniach terapii pies sam przychodzi na podanie leków. Ważne, by na początku nie zrazić go do podawania kropli, nie robić tego na siłę, starać się zrozumieć jego ból i cierpienie.

Badanie okulistyczne

Do badania okulistycznego nie wymaga się specjalnego przygotowania psa. Miejscowe znieczulenie powinno wystarczyć, by móc dobrze zbadać pacjenta. Niekiedy, szczególnie u psów agresywnych, konieczne są jednak sedacja ogólna lub podanie leków uspokajających na kilka godzin przed wizytą w gabinecie.

Badanie okulistyczne opiera się na oglądaniu struktur gałki ocznej i oczodołu, a także na badaniu odruchów neurologicznych. Niezbędne do tego są lupy okulistyczne oraz źródło światła. Niektóre ośrodki weterynaryjne mają lampę szczelinową (ręczną), dzięki której lekarz dokładnie oceni struktury przedniej części gałki ocznej, w tym przede wszystkim rogówkę czy soczewkę. Przed badaniem oko powinno zostać miejscowo znieczulone np. alkainą. Podczas badania wykonuje się test paskowy z fluoresceiną, by uwidocznić ewentualne ubytki w nabłonku powierzchniowym rogówki. Powinno się również wykonać test Schirmera w celu kontroli produkcji łez. Po miejscowym znieczuleniu, za pomocą pincety okulistycznej, lekarz delikatnie wyciągnie trzecią powiekę, by ocenić jej budowę oraz wykluczyć ciało obce zalegające pod nią. Oglądanie dna oka, w tym tarczy nerwu wzrokowego, jest możliwe dzięki oftalmoskopowi bezpośredniemu. Przed tym badaniem lekarz może zakroplić oczy specjalistycznym lekiem w celu rozszerzenia źrenicy (1% tropikamidu, atropina), by lepiej móc ocenić dno oka. Badanie ciśnienia możliwe jest dzięki tonometrowi. Jest to przenośne, niewielkie urządzenie, które powinno być nieodłącznym elementem każdego badania okulistycznego. Jest to badanie bezbolesne i szybkie. Ważne, by lekarz sprawdził także odruchy neurookulistyczne, czyli odruch źreniczny, odruch obronny przed światłem oraz odruch grożenia. ERG to badanie elektrofizjologiczne, które mierzy czynność fotoreceptorów siatkówki po pobudzeniu jej źródłem światła. Coraz częściej w okulistyce wykorzystuje się także badanie USG, dzięki któremu możemy ocenić większość struktur gałki ocznej i oczodołu.

Choć choroby psich oczu wymagają kontroli i niełatwego leczenia – to jednak jest to możliwe! Ważne, by nasz pies mógł poczuć ulgę. Patrzcie w psie oczy, nie tylko by dostrzec w nich miłość i wierność, ale również by zawczasu reagować na różne dolegliwości.