Czy atak padaczkowy, stan padaczkowy i napady gromadne to samo?
W przebiegu padaczki wyróżniamy też szczególne postacie napadów. Mowa tu o stanie padaczkowym i napadzie gromadnym. Nie jest to więc to samo co klasyczny atak padaczkowy.
Stan padaczkowy (status epilepticus, SE) to stan bezpośrednio zagrażający życiu psa. Mówimy o nim, gdy napad drgawkowy trwa powyżej 5 minut lub gdy występują dwa lub więcej napady trwające powyżej 5 minut, bez odzyskania świadomości między kolejnymi atakami. Co ważne, około 60% psów ze stwierdzoną idiopatyczną padaczką doświadcza w którymś momencie życia stanu padaczkowego. Pacjent w stanie padaczkowym wymaga jak najszybszej stabilizacji, tlenoterapii, a co najważniejsze – próby przerwania ataków, co niekiedy nie jest takie proste. W tym celu podaje się we wlewie ciągłym leki przeciwpadaczkowe, a nawet wprowadza głęboką narkozę ogólną. Konieczne są monitoring i całodobowa hospitalizacja. Leki podawane są w stałych wlewach dożylnych. Stan padaczkowy konsekwentnie prowadzi do trwałych uszkodzeń mózgu. Najczęstszymi powikłaniami są niedotlenienie, spadek ciśnienia (hipotonia) i zbyt wysoka temperatura ciała (hipertermia). Śmiertelność psów wynosi aż 25%.
Napady gromadne, określane jako cluster, to stan, gdy w ciągu doby występują dwa lub więcej ataków padaczkowych. Pomiędzy atakami zwierzę wraca do normalnej świadomości. Wymagają one konsultacji z lekarzem, leczenia wspomagającego i być może modyfikacji dotychczasowej terapii.
Atak padaczki u psa – objawy
Objawy padaczki z jednej strony są dość charakterystyczne, z drugiej bywają często problematyczne. Szczególnie pierwszy atak jest szokiem dla opiekuna, który, co normalne, nie zwraca uwagi na wszystkie szczegóły. A te niekiedy bywają kluczowe i pomagają odróżnić atak padaczki od innych stanów, takich jak omdlenie czy zapaść nerwowo-mięśniowa. Zbyt szybkie postawienie diagnozy nie jest rzadkością, gdyż zazwyczaj dla opiekuna każde drgawki to padaczka. W trakcie wizyty w gabinecie raczej na pewno pies nie dostanie ataku padaczkowego na zawołanie, a to bardzo istotne, by lekarz znał przebieg tego zdarzenia. Najlepiej więc, choć to trudne i wymaga niezwykłej czujności i zimnej krwi, nagrać taki atak drgawkowy, by pokazać go lekarzowi.
Napad padaczki to przede wszystkim atak drgawek, najczęściej uogólnionych, czyli całego ciała. Są to skurcze kilku kończyn bądź tylko jednej z nich (toniczne, kloniczne lub toniczno-kloniczne), drżenia mięśni, drgawki całego ciała, sztywność karku i wygięcie głowy, niekiedy kłapanie żuchwą. Taki atak przebiega z utratą świadomości, często wokalizacją, dezorientacją, może wystąpić również ślinotok. Charakterystyczne jest również to, że pies oddaje mocz lub kał i znajduje się w pozycji leżącej.
Napady epileptyczne mają swoje klasyfikacje, można je podzielić np. na drgawki ogniskowe, miokloniczne i uogólnione, a także napady nieklasyfikowane.
- Drgawki uogólnione to typ napadu, na którym skupiam się w tym artykule, nazywany niekiedy „grand mal” i najbardziej kojarzony z przebiegiem padaczki. Biorą w nim udział obie półkule mózgu.
- O drgawkach ogniskowych mówimy wtedy, gdy atak wywodzi się z jednej półkuli mózgu. Dotyczą one najczęściej jednej strony ciała. Charakteryzują je więc niewielkie objawy i tzw. okresy wyłączenia. Może być tak, że pies jedynie siedzi i patrzy w jeden punkt. Objawy są często słabo wyrażone i bywają pomijane. Z czasem mogą przerodzić się w drgawki uogólnionej padaczki. Diagnostyka tego rodzaju napadowych drgawek jest trudna, szczególnie że istnieje wiele chorób o podobnych objawach.
- Drgawki miokloniczne to drgawki, w trakcie których zwierzę pozostaje cały czas przytomne. Mogą to być np. drgawki głowy. Powstają one na skutek bodźca, np. dźwięku lub światła. Z czasem mogą przerodzić się w drgawki ogniskowe czy uogólnione.
Rozróżnia się napady także w zależności od etiologii – drgawki reaktywne, strukturalne i idiopatyczne. Klasyfikacja napadów padaczkowych w medycynie weterynaryjnej, w odróżnieniu do medycyny ludzkiej, nie ma aż tak dużego zastosowania.
Dziwne objawy padaczki, np. ziewanie, ruchy głową „tak” i „nie”
W przypadku wcześniej wspomnianej padaczki ogniskowej może wystąpić napad o ograniczonych objawach, jak np. tylko ziewanie, drżenia głowy, ruchy głową przypominające przeczenie i potakiwanie, tzw. gonienie much. Objawy te są dość słabo wyrażone, a zwierzę zazwyczaj cały czas pozostaje przytomne. Objawy te występują także w wielu innych chorobach, np. w innych schorzeniach neurologicznych czy przy problemach ortopedycznych. Wymienione ruchy głową u niektórych ras występują w młodym wieku i z czasem mijają. Jak widać, w takim przypadku diagnostyka problemu może być bardzo trudna, wymagać specjalistycznych badań i konsultacji, a także skrupulatnej obserwacji ze strony opiekuna.
Fazy napadu drgawkowego, czyli etapy ataku padaczki
Faza prodromalna (stadium zwiastunowe)
- Trwa od kilku dni, przez kilka godzin do kilku minut.
- Klinicznie nie da się jej odróżnić od aury.
- Brak nieprawidłowości w aktywności mózgu.
- Charakteryzuje się niecodziennym zachowaniem psa, takim jak niepokój, nerwowość, strach, niekiedy agresywność, wpatrywanie się w jeden punkt, pobudzenie, wokalizacja.
- Nauka obserwacji tych objawów i umiejętność ich zauważenia jest niezwykle ważna dla opiekuna. Niekiedy jednak jest to bardzo trudne, gdyż ta faza ataku padaczkowego może być u psa słabo widoczna.
Aura
- Może trwać od kilku sekund, do nawet 30 minut.
- Jest to już początek napadu, zauważalne są nieprawidłowości w aktywności elektrycznej mózgu.
- Pojawiają się wymioty, zmienione źrenice (poszerzone, zwężone lub nierówne – anizokoria), zaburzenia psychiczne, zmiana zachowania, a także już pierwsze zaburzenia motoryczne.
Faza właściwa – napad
- To właściwa faza ataku drgawkowego.
- Trwa od kilku sekund, do kilku minut.
- Może przejść w stan padaczkowy.
- Charakteryzuje się zaburzeniami motorycznymi, sensorycznymi i psychicznymi
- Objawy to: drżenia, drgania mięśni, skurcze kończyn, niezborność ruchowa, tzw. łapanie much, wokalizacja, nadmierne ślinienie, zmiany wielkości źrenic, zesztywnienie i wygięcie kręgosłupa. Objawy te mogą wystąpić wszystkie razem, ale nie muszą. Atakowi padaczkowemu zawsze jednak towarzyszy utrata świadomości i niekontrolowane oddawanie moczu i/lub kału.
Faza ponapadowa
- Trwa od kilku minut do nawet kilku dni.
- To etap, w którym pacjent wraca do prawidłowego stanu sprzed ataku.
- Może temu towarzyszyć zmiana zachowania, agresywność, dezorientacja, zaburzona koordynacja ruchowa. Często pies więcej pije i je, opisywane jest wręcz rzucanie się na miski. Zauważalne jest zmęczenie, ale także podniecenie, wokalizacje czy pobudzenie ruchowe. Przy dłużej trwającym ataku może pojawić się przemijająca ślepota i głuchota.
Konsekwencje ataków padaczki u psów
Powtarzające się ataki padaczkowe wyniszczają psa i konsekwentnie doprowadzają do jego śmierci. Pies, u którego ataki pojawiają się regularnie, a nie została podjęta terapia, ma złe rokowania.
Leczenie padaczki u psa
Leczenie padaczki idiopatycznej polega na leczeniu objawowym, czyli przeciwdrgawkowym. Nie istnieje żaden środek, który całkowicie wyleczy psa z padaczki, tak by móc odstawić leczenie i by piesek pozostał zdrowy. Leczenie psa z padaczką jest konieczne do końca jego życia, co spoczywa na opiekunie.
Celem leczenia jest przywrócenie równowagi między neurotransmisją hamującą i pobudzającą w mózgu. Czyli zmniejszenie częstotliwości, czasu trwania i stopnia zaawansowania ataków padaczkowych. Idealnym efektem terapeutycznym jest ich zupełne wyeliminowanie, jednak w niektórych przypadkach taki stan nie będzie nigdy możliwy do uzyskania. Leczenie ma przede wszystkim poprawić jakość i długość życia psa. Istotą leczenia jest osiągnięcie stanu, gdy zwierzę nie cierpi, a opieka nad nim nie jest dla opiekuna uporczywa. Ważne jest także ograniczenie do minimum sytuacji zagrażających życiu, jak napady gromadne czy stan padaczkowy.
W przypadku padaczki strukturalnej leczenie opiera się w głównej mierze na leczeniu choroby podstawowej. Tu jako przykład mogę wspomnieć o operacji chirurgicznej lub o radioterapii czy chemioterapii guzów mózgu, leczeniu psa z zatrucia toksynami czy z choroby metabolicznej. W chorobie metabolicznej ważne jest znalezienie przyczyny (np. niewydolność wątroby czy nerek) i jej leczenie oraz podawanie leków przeciwdrgawkowych. W przypadku ustabilizowania choroby podstawowej leczenie padaczki nie będzie konieczne. Podobnie jest w zatruciach. Przy odpowiednim i szybkim wprowadzeniu leczenia, gdy nie dopuści się do nieodwracalnych zmian w narządach, psy mają dobre rokowania, a długotrwała terapia nie jest konieczna.
Medykamenty – leki dla psów chorych na padaczkę
Leczenie długoterminowe wprowadzamy według wytycznych:
- gdy ataki wstępują częściej niż jeden w ciągu 3 miesięcy
- gdy wystąpiły ataki gromadne
- gdy wystąpił stan padaczkowy
Jak widać, pojedynczy, pierwszy atak padaczkowy nie jest podstawą do wprowadzenia leczenia. Często wiąże się to z nieporozumieniem i zdenerwowaniem opiekuna. Nie ma co ukrywać, że jest on w emocjach po pierwszym epizodzie padaczki, więc chce natychmiastowej pomocy i wszystkiego, co tylko można, dla swojego psa. Trzeba jednak jasno podkreślić, że jeden atak nie oznacza, że leczenie jest już konieczne. Bywają psy, które mają ataki padaczki raz na pół roku czy raz do roku. W takich przypadkach ważna jest edukacja opiekuna, a wdrożenie długoterminowego leczenia jest błędem. Wyjątkiem jest sytuacja, w której przy pierwszym epizodzie padaczki zwierzę staje się agresywne i jest zagrożeniem dla człowieka. Wtedy należy wprowadzić leczenie jak najszybciej.
Kiedy już rozpoczniemy terapię, jest potrzeba do końca życia i co ważne, pies musi regularnie przyjmować leki. Jednocześnie opiekun musi obserwować psa, najlepiej prowadząc dziennik padaczki.
Leki najczęściej stosowane w leczeniu padaczki:
- fenobarbital
- imepitoina
- bromek potasu
- diazepam
- gabapentyna
- lewetyracetam
- zonisamid
Mechanizmy działania tych leków, ich farmakokinetyka, różnią się od siebie, jednak ich najważniejszym zadaniem jest modulacja neurotransmisji GABA-ergicznej w neuronach. Leczenie jednym lekiem (monoterapia) skuteczne jest w 70% przypadków, w pozostałych 30% konieczna jest terapia kilkoma lekami (politerapia). Prowadzenie psów na dwóch lekach przeciwdrgawkowych w 30% przynosi dobry efekt terapeutyczny. Pozostała część psów wymaga kolejnych modyfikacji czy wprowadzania nowych leków. Niekiedy mówimy o padaczce opornej na leki, tzw. lekoopornej. Występuje ona nawet u 20% wszystkich psów z padaczką i stanowi wyzwanie dla lekarzy weterynarii.
Lekiem pierwszego wyboru jest najstarszy preparat stosowany w leczeniu drgawek, czyli fenobarbital. Należy on do grupy barbituranów. Jest to lek ścisłego zarachowania, wydawany tylko za zgodą lekarza weterynarii. Każda ilość tego leku kontrolowana jest przez inspekcję farmaceutyczną. Tak więc lek ten w postaci tabletek weterynaryjnych wydaje lekarz. Fenobarbital ma dużą skuteczność w leczeniu padaczki. Efekty uboczne to przede wszystkim nadmierne uspokojenie, zaburzenie koordynacji ruchowej, większy apetyt. Ma działanie hepatotoksyczne, zwłaszcza wysokie dawki mogą skutkować silnym uszkodzeniem wątroby.
Imepitoina występuje w postaci tabletek. Jest to lek weterynaryjny, wydawany przez lekarza. Cechują go duża skuteczność i niewielkie skutki uboczne. Psy dobrze reagują na leczenie.
Bromek potasu także występuje jako lek weterynaryjny pod postacią tabletek. Jest dobrze tolerowany przez psy. Niekiedy jednak mogą pojawić się efekty uboczne, jak zaburzenia żołądkowo- jelitowe, zapalenie trzustki, objawy dermatologiczne czy zmiany zachowania.
Diazepam i inne beznodiazepiny, silne leki narkotyczne, stosowane są przeważnie w trakcie ataków padaczkowych, np. w postaci wlewek doodbytniczych lub donosowo, a także dożylnie w trakcie napadów gromadnych czy stanu padaczkowego. Ich działanie jest bardzo dobre, ale krótkie. Częste ich stosowanie szybko wywołuje uzależnienie u psów.
Pozostałe wymienione leki, jak gabapentyna, pregabalina, zonisamid czy lewetyracetam, to środki stosowane w leczeniu padaczki u ludzi. Zazwyczaj wdrażają je specjaliści z dziedziny neurologii weterynaryjnej, szczególnie gdy terapia wcześniej wymienionymi lekami nie przynosi oczekiwanych efektów. W stosowaniu kombinacji kilku leków należy brać pod uwagę mechanizm ich działania, farmakokinetykę, a także efekty uboczne.
Alternatywne metody leczenia psiej padaczki
Nie są to zalecane metody leczenia padaczki, ze względu na małą liczbę naukowych dowodów ich skuteczności. Zazwyczaj opiekunowie sięgają po nie, gdy dotychczasowa terapia farmakologiczna nie przynosi oczekiwanych efektów.
Olejki CBD
Leczenie kannabidiolem brane jest pod uwagę u psów z padaczką, szczególnie lekooporną. Są doniesienia potwierdzające skuteczność w ograniczeniu napadów drgawkowych u psów. Obecnie nie mamy jednak rzetelnych badań jasno potwierdzających skuteczność tej terapii, by móc jednoznacznie zalecać podawanie tej substancji chorym psom. Zastosowanie odpowiednich ilości i odpowiedniego stężenia oleju CBD może jednak okazać się u nich efektywne. CBD jest dobrze tolerowane przez psy i ma niewielkie efekty uboczne. Jeśli chcemy stosować CBD u psów z padaczką idiopatyczną, należy wiedzieć, że wchodzi on w interakcje z niektórymi lekami stosowanymi w terapii, dlatego zawsze powinno być to konsultowane z lekarzem weterynarii.
Akupunktura
Stymulacja nerwu błędnego poprzez wkłuwanie igieł w określone miejsca na ciele psa może przynieść korzyści w terapii padaczki. Ponadto akupunktura poprzez działanie relaksacyjne może wpływać korzystnie na układ nerwowy czy odpornościowy.
Masaż
Masaż, podobnie jak akupunktura, może poprzez stymulowanie nerwu błędnego przyczynić się do zmniejszenia częstotliwości występowania napadów padaczki.
Czy padaczkę u psa da się wyleczyć?
Jak wspomniałam, nie da się psa wyleczyć z padaczki tak, by przerwać podawanie leków i żeby choroba zniknęła. Leczenie polega na ograniczeniu do minimum ataków padaczkowych. Taki stan, gdy ataki się nie powtarzają, nazywamy remisją choroby i osiąga go około 6-8% chorych pacjentów. Im wcześniej rozpoczniemy terapię, tym lepsze są jej efekty. Nie zwalnia to jednak opiekuna z regularnych kontroli, podawania leków i ostrożności w postępowaniu z psem. Jeśli natomiast napady drgawkowe nadal występują, konieczne są zwiększenie dawek leków do możliwie najwyższych i skutecznych terapeutyczne bądź modyfikacja leczenia, jak np. wdrożenie kolejnego leku. Niezbędna tu będzie konsultacje specjalisty – neurologa weterynaryjnego. Istnieją także osobnicze lub rasowe różnice w odpowiedzi na zastosowane leczenie.
Padaczka u psa – rokowania
Jak wspomniałam, osiągnięcie stanu, w którym ataki nie występują, jest możliwe. Szacuje się, że tylko kilka procent psów może uzyskać taki stan po wprowadzeniu terapii. Najważniejszym celem jest komfort życia psa, bez terapii uporczywej zarówno dla psa, jak i dla jego opiekuna. Rokowanie zależy od tego, jak przebiega padaczka, a jest to cecha bardzo indywidualna. Około 60-70% psów dobrze znosi terapię jednym lekiem, a monitoring ze strony opiekuna, regularne badania i kontrole pozwalają panować na chorobą.
Dieta psa chorego na padaczkę
Co powinien jeść pies chory na padaczkę – jakie wybrać karmy
Podstawą żywienia psów chorych na padaczkę idiopatyczną jest dieta zbilansowana, o zawartości wysokiej jakości białka, niskim indeksie glikemicznym, bogata w średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe i NNKT, o umiarkowanej liczbie składników. Szczególnie zalecane są więc diety ketogeniczne, wysokotłuszczowe, ze względu na możliwość zmniejszenia pobudliwości w obrębie półkul mózgowych. Są badania wykazujące, że stosowanie średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych (MCT) w diecie może zmniejszyć częstotliwość występowania napadów drgawkowych. Ponadto niski indeks glikemiczny zapewnia brak skoków glukozy i stabilny cukier w ciągu dnia, co także działa korzystnie. Niezwykle ważne jest też utrzymanie odpowiedniej masy mięśniowej i witalności. Dlatego istotne jest, by dieta zawierała odpowiednie ilości minerałów i witamin – A, B, C i E. Ponadto znaczenie ma wysoka zawartość NNKT (omega 3) o działaniu neuroprotekcyjnym i przeciwzapalnym. Z tego względu zaleca się karmy oparte na jagnięcinie lub na rybach bądź suplementację. Prosty skład diety jest ważny, by ograniczyć możliwość występowania w niej potencjalnego bodźca pokarmowego wywołującego napady. Należy więc minimalizować zawartość zbędnych składników chemicznych, konserwantów czy aromatów. Przy leczeniu padaczki, a szczególnie w stosowaniu bromku potasu, ważne jest, by karma zawierała stałą, niewielką zawartość soli w dawce pokarmowej. Nie ma tu większego znaczenia, czy pies będzie na dobrze zbilansowanej karmie suchej, mokrej czy też będzie otrzymywał przygotowane w domu posiłki lub BARF. Prawidłowe odżywianie jest ważnym elementem w terapii padaczki i może poprawić jakość i komfort życia psa. Nie zaleca się u chorych psów częstych zmian karmy.
Zalecany sposób karmienia psów chorych na padaczkę to mniejsze i częstsze posiłki, być unikać objadania się. Ważne jest także utrzymywanie odpowiedniej masy ciała i unikanie nadwagi.
Suplementacja
Suplementy, które zaleca się u chorych psów, to przede wszystkim nienasycone niezbędne kwasy tłuszczowe omega 3 (NNKT), które znajdują się w siemieniu lnianym i w olejach z tłustych ryb i skorupiaków (np. z kryla czy z łososia).
Korzystna jest także suplementacja witaminami z grupy B (B1, B12), usprawniających działanie układu nerwowego, czy działającym antyoksydacyjnie koenzymem Q.
Oleje MCT (średniołańcuchowe trójglicerydy) to często zalecany dodatek w diecie psa chorego na padaczkę. To specjalne kwasy tłuszczowe, wykorzystywane przez organizm szybciej niż inne tłuszcze i przekształcane w energię (ketony) łatwo dostępną dla mózgu. Ich stosowanie w diecie może przyczynić się do zmniejszenia częstotliwości napadów padaczkowych.
Suplementy powinny być czyste, jednoskładnikowe, bez zbędnych dodatków. Wprowadzane stopniowo, po uzgodnieniu z lekarzem weterynarii. Należy się upewnić, że nie wchodzą one w interakcje ze stosowanymi lekami.
Czego nie powinien jeść pies chory na padaczkę
Przede wszystkim pies nie powinien się przejadać, staramy się karmić go mniejszymi porcjami, za to częściej. Ponadto nie może jeść byle czego i czego tylko chce – warto stosować się do powyższych wskazówek. Pamiętajmy, że w diecie mogą znajdować składniki, które będą wyzwalaczem ataków padaczkowych.
Ziołolecznictwo nie jest zalecane. Jeśli zdecydujemy się na taki krok, również konieczne jest uzgodnienie tego ze specjalistą. Wiele ziół wchodzi w interakcje z lekami stosowanymi w terapii padaczki.
Jak postępować w przypadku ataku padaczki u psa
Przede wszystkim należy zachować spokój, opanować emocje i obserwować psa, by ten nie zrobił sobie krzywdy. A najlepiej sięgnąć po telefon i nagrać atak, szczególnie gdy dzieje się to pierwszy raz. Ataki padaczki nie trwają zbyt długo, dosłownie kilka minut, więc liczy się tutaj czas. Chociaż jest to trudne, to niezwykle ważne dla dalszej diagnostyki.
Wbrew krążącym mitom, absolutnie nie wolno wyciągać języka z jamy ustnej (nie, pies go sobie nie odgryzie), wsadzać rąk do pyska psa czy podtrzymywać głowy. Zwierzę traci świadomość, nie kontroluje swych ruchów i może dojść do nieświadomego ataku na opiekuna. Warto ściszyć muzykę, zniwelować hałasy, ograniczyć wszelkie bodźce, odseparować dzieci czy inne zwierzęta od chorego w trakcie ataku.
Jeśli jest to pierwszy atak, należy na spokojnie umówić się na wizytę u lekarza weterynarii. Najpewniej w gabinecie pies będzie całkowicie zdrowy, więc jak już wspomniałam, wywiad i nagranie wideo mają największe znaczenie. Jeśli niepokojące objawy po ataku nadal się utrzymują – zaburzona świadomość, zaburzona koordynacja ruchów, niepokój – pies najpewniej będzie wymagał dokładnej diagnostyki i konsultacji specjalistycznej.
Stan padaczkowy wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Napady gromadne także powinny być jak najszybciej skonsultowane z lekarzem.
Jak wspierać psa chorego na padaczkę
Uważna obserwacja psa, monitoring
Obserwacja i monitorowanie są niezwykle ważne, by lekarz mógł ocenić efektywność terapii. Zazwyczaj zachęca się opiekunów do prowadzenia dzienniczka padaczki. Zapisuje się w nim każdy atak padaczkowy, czas jego trwania, objawy, które wystąpiły. Pozwala to na podsumowanie, czy ataki stały się rzadsze, bardziej łagodne etc. Należy także notować wszelkie zmiany leczenia, modyfikacje dawek czy np. przeoczenie podania leku. Dzięki temu można będzie łatwiej wysunąć odpowiednie wnioski i modyfikować terapię. Istotne są też spostrzeżenia co do tego, jak pies zachowywał się przed atakiem i po nim. Umiejętność dobrego rozpoznania aury przez opiekuna pozwala na szybkie reagowanie poprzez doraźne podanie leków, by nie doszło do napadu.
W trakcie obserwacji psa ze stwierdzoną padaczką nierzadko spotykam się z nagraniami z kamer w domu. Opiekunowie decydują się na taki krok, by móc odtworzyć czas, gdy nie było ich w domu. Przy podejrzeniu, że pod ich nieobecność mógł wystąpić atak, są w stanie to sprawdzić. Jednoczenie mogą kontrolować co jakiś psa online.
Regularne wizyty u weterynarza
Są one niezwykle ważne w terapii u psów. Większość piesków dobrze reaguje na leczenie, dostaje regularnie leki i ataki drgawek występują bardzo rzadko lub wcale. Nie należy jednak zapominać o regularnych wizytach kontrolnych, które powinny odbywać się co około 6 miesięcy – w zależności od decyzji lekarza prowadzącego. W głównej mierze zależne jest to od stosowanych leków bądź ich kombinacji. Niezbędne są badania krwi, w tym określenie wysycenia lekiem w surowicy. by nie doszło do przekroczenia dozwolonej dawki i rozwinięcia efektów ubocznych, jak np. uszkodzenia wątroby w przypadku zażywania fenobarbitalu.
Regularne podawanie leków
To najważniejszy obowiązek opiekuna psa chorego na padaczkę. Na nic zdadzą się suplementy, dieta czy kontrole weterynaryjne, jeśli pies nie będzie regularnie przyjmował leków. Jeśli są one podawane nieregularnie, padaczka nie jest dobrze kontrolowana i może stać się oporna na leczenie. Nagłe przerwanie terapii prowadzi do napadów na tzw. odwyku i w przypadku fenobarbitalu może skończyć się zagrażającym życiu stanem padaczkowym.
Stworzenie bezpiecznego środowiska
Pies chory na padaczkę powinien mieć stały i spokojny rytm dnia. Wszelkie bodźce powinny być ograniczone. A jeśli konieczne są zmiany, np. przemeblowanie, wyjazd, pojawienie się nowego członka rodzinny, powinny być wprowadzane pomału, a pies powinien być do tego przygotowywany. Miejsce, w którym przebywa na co dzień, powinno być bezpieczne, tak by w wypadku napadu drgawek zwierzę nie zrobiło sobie krzywdy. Pies zawsze powinien mieć dostęp do wody.
Regularne ćwiczenia i dieta
Odpowiednia dieta ma korzystny wpływ na chore psy. Szczegóły dotyczące żywienia zostały opisane wyżej.
Zwierzęta chorujące na padaczkę wyłączone są z intensywnych treningów sportowych. Jednak nie powinno się ich pozbawiać ruchu. Regularne krótkie spacerki, masaże ciała, spokojna i bezpieczna zabawa są niezwykle ważne, by zaspokoić wszystkie potrzeby pupila i zapewnić mu komfort. Niekiedy spokojny dłuższy spacer, a następnie relaksacja i odpoczynek są także istotne w codziennym funkcjonowaniu. Ważne, by miejsca spacerów były odpowiednie, bez hałasu ulicznego, głośnych krzyków czy dźwięków prosto z placu budowy.
Ile żyje pies z padaczką
Pies, u którego zdiagnozowano padaczkę, jeśli dobrze reaguje na leczenie, a ataki są znikome, ma dość dobre rokowania. Pies z padaczką może żyć długo, jednak zazwyczaj krócej w porównaniu z tymi bez zdiagnozowanej choroby. Co więcej, psy mające epizody stanu padaczkowego żyją krócej w porównaniu z psami z padaczką bez powyższych epizodów.
Czy atak padaczki u psa boli?
Trudno powiedzieć, czy psa boli. Według obecnego stanu wiedzy nie mówimy o bólu, ale bardziej o stresie i zmęczeniu organizmu. Straty energetyczne i wycieńczenie po jednym ataku padaczkowym można porównać do długodystansowego biegu. Szczególnie gdy atak był dłuższy.
Problemy psa z padaczką
Nie jest tajemnicą, że opieka nad psem z padaczką jest obowiązkiem i niejako poświeceniem. Oczywiście jest to bardzo indywidualne i zależy od tego, jak przebiega choroba u naszego pupila. Są psy, które mają napady częściej niż raz w miesiącu, a nawet kilka razy w miesiącu. Niezależnie od częstotliwości, wymaga zawsze czujności, obserwacji każdego dnia do końca życia psa. Wyjazd na wakacje ze zwierzęciem w obce miejsce stanowi wyzwanie. Podobnie pozostawienie go w psim hotelu, gdzie musi dostawać regularnie leki czy też pozostać pod opieką innej osoby, która nie ma doświadczenia z chorobą. Wakacje to tylko jeden prosty przykład z wielu.
Wiemy także, że choroba ta może postępować, a więc nie znamy dnia ani godziny, kiedy mogą np. pojawić się ataki gromadne czy też stan padaczkowy i konieczna będzie natychmiastowa wizyta u lekarza weterynarii czy w placówce całodobowej. Problemy zaczynają się, jeśli padaczka staje się lekooporna, a kolejne, większe dawki leku, kolejne schematy podawania kilku preparatów czy nawet alternatywne sposoby leczenia nie przynoszą oczekiwanych efektów. Koszty, jakie ponosi właściciel zaczynają się mnożyć, a to także ważna sprawa. To już nie tylko leki, ale też kolejne konsultacje specjalistyczne u neurologa, kolejne badania krwi, kolejne wizyty . Pojawiają się obawy, czy nie będzie efektów ubocznych leczenia oraz czy opiekun da radę podać kolejne leki. Czy pies da radę to wszystko wytrzymać, zachowując przy tym komfort życia?
Eutanazja psa z padaczką jest zalecana w sytuacji, gdy leczenie nie przynosi oczekiwanych skutków, także gdy koszty opieki nad psem przewyższają korzyści płynące z terapii.. Również w stanach padaczkowych, które nie mijają mimo podjętej intensywnej terapii. Jest też stosowana w przypadkach, gdy zwierzę w ataku staje się agresywne i jest zagrożeniem dla zdrowia i życia człowieka.
Czy są rasy psów z predyspozycjami do zachorowania na padaczkę
Generalnie każdy pies, i ten rasowy, i kundelek, może zachorować na padaczkę. Ale wiemy, że pewne rasy mają większą skłonność do rozwoju choroby, a ataki pojawiają się u nich częściej niż u innych ras. Dlatego też podejrzewa się genetyczne podłoże padaczki. Najczęstszą przyczyną są mutacje w obrębie kanałów jonowych i receptorów, co przyczynia się do nieprawidłowej pracy mózgu.
Co ciekawe, mimo wielu lat starań naukowców tylko u jednej rasy wyodrębniono konkretny gen odpowiedzialny za dziedziczenie padaczki – u lagotto romagnolo występuje mutacja w genie LGI1. Mutacja ta przyczynia się do rozwoju łagodnej rodzinnej padaczki młodzieńczej. U innych ras wciąż poszukuje się przyczyn choroby, ale może być to trudne ze względu na wielogenowe i skomplikowanie przekazywanie padaczki z pokolenia na pokolenie.
Rasy z predyspozycjami do padaczki idiopatycznej (wysoce prawdopodobne bądź już udowodnione):
- owczarek australijski
- beagle
- owczarek belgijski
- berneński pies pasterski
- border collie
- border terrier
- jamnik
- owczarek niemiecki
- springer spaniel angielski
- golden retriever
- wilczarz irlandzki
- labrador retriever
- lagotto romagnolo
- szpic wilczy i fiński
- petit basset griffon vandeen
- wyżeł węgierski krótkowłosy
Rasy, u których widoczna jest wysoka skłonność do zachorowania na padaczkę:
- bokser
- collie
- cavalier king charles spaniel
- dalmatyńczyk
- cocker spaniel
- husky syberyjski
- bernardyn
- sznaucer miniaturowy
- seter irlandzki
- foksterier szorstkowłosy
Warto podkreślić, że psy ze zdiagnozowaną padaczką bądź takie, u których padaczka występuje w rodzinie (u rodzeństwa, rodziców czy potomstwa), powinny być kategorycznie wykluczone z hodowli.
lek. weterynarii Małgorzata Glema
