Kot dla alergika – czy są hipoalergiczne koty?

Koty długowłose a alergia – czy sierść ma znaczenie?

Często można usłyszeć, że to właśnie sierść odpowiada za alergię na kota. W rzeczywistości jednak głównym winowajcą jest alergizujące białko – głównie Fel d 1 – obecne w ślinie, wydzielinach gruczołów skórnych i w złuszczającym się naskórku. Gdy kot wylizuje swoje futro, białko Fel d 1 osadza się na sierści, a następnie wraz z liniejącymi włosami i kurzem rozprzestrzenia się po całym domu. Dlatego sama długość futra nie decyduje o tym, czy kot będzie silniej uczulał. Co więcej, istnieją rasy długowłose, które mimo obfitej sierści produkują mniej białka Fel d 1, dzięki czemu są często polecane alergikom. Dobrym przykładem jest kot syberyjski – przedstawiciel rasy, w której niektóre osobniki wytwarzają znacząco mniej białka Fel d 1. Podobnie kot balijski, długowłosa odmiana kota syjamskiego, bywa uznawany za hipoalergicznego i zaliczany do ras kotów mniej uczulających.

Oznacza to, że istnieją rasy kotów, w przypadku których gęste futro nie musi automatycznie prowadzić do silniejszych reakcji alergicznych. Dla alergika większe znaczenie ma ilość wytwarzanego białka Fel d 1 niż sama ilość sierści. Niektóre rasy kotów krótkowłosych, w tym zwykłe dachowce, mogą być równie trudne do zniesienia dla alergików jak koty długowłose, ponieważ wytwarzają wysokie ilości alergenu Fel d 1.

Koty bez sierści – czy na pewno nie uczulają?

Wielu ludzi zakłada, że koty pozbawione sierści, takie jak sfinks, są całkowicie nieuczulające. W rzeczywistości jednak brak sierści nie oznacza całkowitego braku alergenów. Tak jak zostało wspomniane wcześniej, głównym źródłem problemu jest białko Fel d 1, obecne w ślinie, gruczołach łojowych oraz w naskórku kota. Oznacza to, że nawet jeśli kot nie gubi sierści, jego skóra i tak wydziela alergeny, które mogą wywoływać reakcje alergiczne u wrażliwych osób. Kot sfinks oraz inne rasy nagie mogą być łatwiejsze w utrzymaniu dla osób z alergią, ponieważ nie linieją i nie roznoszą alergenów razem z sierścią. Jednak kontakt z ich skórą, a także z powierzchniami, na których śpią czy się ocierają, wciąż niesie ryzyko pojawienia się objawów alergii. Dlatego mówi się raczej, że uczulają w mniejszym stopniu, zamiast twierdzić, że są całkowicie wolne od alergenów. Koty rasy sfinks są bardzo towarzyskie i mocno przywiązane do swoich opiekunów, dlatego często szukają bliskości. Jest to z jednej strony zaleta, ale dla alergika oznacza częstszy kontakt z alergenem.

Czy istnieją koty, które zamiast sierści mają włosy?

Nie ma kotów, które zamiast sierści miałyby zupełnie inne pokrycie ciała, na przykład ludzkie włosy. Wszystkie rasy kotów posiadają sierść, choć jej budowa i struktura mogą znacznie się różnić. To właśnie te różnice sprawiają, że niektóre rasy są częściej wymieniane jako odpowiednie dla alergików. U kotów wyróżnia się kilka typów włosa – od grubszego, sztywnego włosa okrywowego po delikatny podszerstek. W przypadku niektórych ras kotów dla alergików, takich jak cornish rex czy devon rex, sierść jest jednowarstwowa, falowana i znacznie cieńsza niż u innych kotów. Oznacza to, że zwierzęta te linieją mniej intensywnie, a tym samym roznoszą w otoczeniu ograniczone ilości alergenów. Podobnie kot balijski i kot jawajski, choć zaliczane do ras długowłosych, mają sierść o specyficznej strukturze, która sprzyja mniejszemu unoszeniu się alergenów w powietrzu. To pokazuje, że nie długość sierści, ale właśnie typ i budowa włosa wpływają na to, jak objawia się alergia na koty u wrażliwych osób.

Kocie uwarunkowania a alergia

Nie wszystkie koty wytwarzają takie same ilości białka Fel d 1. Na jego poziom wpływają zarówno genetyka, jak i wiek czy płeć zwierzęcia. Dlatego przy wyborze kociaka warto uwzględnić te różnice. Świetnym rozwiązaniem jest również adopcja – spędzenie czasu z konkretnym kotem i sprawdzenie reakcji organizmu często dają najlepszą odpowiedź, czy będziecie mogli razem funkcjonować bez dużych problemów, zwłaszcza, że poziom białka Fel d 1 jest niższy u starszych kotów.

Na ilość białka Fel d 1 u kota wpływają m.in.:

• Genetyka – u niektórych ras (np. syberyjskich) wykazano warianty genów, które mogą zmniejszać produkcję tego alergenu.
• Rasa – balijski, devon rex, cornish rex, rosyjski niebieski czy sfinks są często wskazywane jako mniej uczulające, choć badania naukowe przynoszą tu sprzeczne wyniki.
• Płeć i hormony – niekastrowane samce produkują najwięcej Fel d 1, a kastracja znacząco obniża jego poziom.
• Wiek – starsze koty zwykle wydzielają mniej alergenu niż młodsze.
• Indywidualne różnice – nawet w obrębie tej samej rasy poziom Fel d 1 może się znacznie różnić; u jednych kotów jest kilkadziesiąt razy wyższy niż u innych.

Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia alergii na kota?

Nie da się całkowicie wyeliminować kontaktu z alergizującym białkiem, ale można skutecznie ograniczyć jego ilość w otoczeniu. Istotna jest odpowiednia organizacja przestrzeni, regularne sprzątanie oraz właściwa pielęgnacja kociaka. To jednak nie wszystko!

Sprzątanie domu i filtracja powietrza

Regularne odkurzanie (najlepiej odkurzaczem z filtrem HEPA), pranie tkanin oraz używanie oczyszczaczy powietrza z filtracją zmniejsza ilość alergenów unoszących się w domu. Dzięki temu objawy alergii mogą być łagodniejsze, a życie z kotem łatwiejsze dla alergika.

Wietrzenie pomieszczeń

Codzienne wietrzenie pomaga usuwać nagromadzone alergeny i poprawia jakość powietrza. Warto też pamiętać, by kot nie miał dostępu do sypialni alergika, ponieważ to właśnie tam najczęściej pojawiają się dokuczliwe objawy alergii.

Higiena kota

Systematyczna pielęgnacja pupila, regularne kąpiele (w przypadku ras, które to tolerują, np. sfinks) oraz czesanie pomagają ograniczyć rozprzestrzenianie się sierści kota i osadzanie się białek Fel d 1 w domu. To prosty sposób na zmniejszenie objawów alergii i ułatwienie codziennego funkcjonowania.