Objawy choroby serca
Najczęstszym objawem kardiologicznym, który powinien nas zaniepokoić, jest zmniejszenie tolerancji wysiłkowej. Oznacza to, że pies zaczyna gorzej znosić spacery, a wskakiwanie na kanapę czy chodzenie po schodach sprawia mu trudność. Nierzadko ma również przyspieszony oddech po spacerze, a bywa, że także i w nocy. Bardzo charakterystyczne zjawisko stanowi również kaszel, który często przez właścicieli mylony jest z odkrztuszaniem czy odruchem wymiotnym. Nazywamy go często kaszlem sercowym i zazwyczaj pojawia się on w nocy oraz nad ranem. Dodatkowo pies potrafi przesypiać całe dnie, co wcale nie jest związane z jego lenistwem. Szczególnie nas to powinno zaniepokoić w przypadku szczeniaka. W bardziej zaawansowanych przypadkach możemy zauważyć duszność, zasinienie błon śluzowych jamy ustnej, sapanie czy nawet trzeszczenia nad klatką piersiową. Nierzadko jednak na początku choroby objawy ogólne się nie pojawiają, a nieprawidłowość pracy serca można stwierdzić jedynie podczas badania psa.
Najczęstsze objawy choroby serca u psa to:
- kaszel (tzw. kaszel sercowy),
- duszność,
- nietolerancja wysiłkowa, szybkie męczenie się,
- apatia, senność, brak sił,
- siny język i sine błony śluzowe,
- sapanie, dyszenie,
- zasłabnięcia, omdlenia,
- trzeszczenia w klatce piersiowej.
Anatomia i fizjologia
Wszystkim, którzy chcą lepiej zrozumieć istotę chorób kardiologicznych, warto opowiedzieć, jak jest zbudowane i jak pracuje zdrowe psie serce.
Narząd ten zbudowany jest z czterech jam: prawego i lewego przedsionka oraz prawej i lewej komory. Przedsionek od komory oddzielony jest zastawką.
Pomiędzy lewym przedsionkiem a lewą komorą znajduje się zastawka dwudzielna, nazywana mitralną. To właśnie ta zastawka najczęściej ulega procesom degeneracyjnym, co powoduje zaburzoną pracę serca i w konsekwencji chorobę. U zdrowego psa na zastawce mitralnej znajduje się tak zwany aparat zastawkowy. Składa się on z pierścienia włóknistego oraz strun ścięgnistych, które przyczepione są do tak zwanych mięśni brodawkowatych. Do lewego przedsionka wpadają żyły płucne z natlenowaną krwią z płuc, a od lewej komory odchodzi największa tętnica w organizmie, czyli aorta.
Między prawym przedsionkiem a prawą komorą znajduje się zastawka trójdzielna. Do prawego przedsionka wpada żyła główna dolna i górna, zbierająca odtlenowaną krew z całego ciała. Od prawej komory odchodzą tętnice płucne, które biegną dalej do płuc w celu natlenowana krwi.
Serce psa to wielka pompa, która pracuje cyklicznie. Praca serca rozpoczyna się od tak zwanej pauzy, czyli rozkurczu przedsionków i komór. W tej fazie cyklu krew przelewa się z żył obwodowych do przedsionków i kolejno do komór. Zastawki są otwarte. Kolejny etap to skurcz przedsionków, podczas którego dodatkowa ilość krwi przepływa do komór. W wyniku wzrostu ciśnienia dochodzi do zamknięcia zastawek między komorami i przedsionkami. Kolejno rozpoczyna się skurcz komór, w wyniku którego wzrasta w nich ciśnienie krwi. Następnie otwierają się zastawki w naczyniach i cała objętość krwi z komór przepompowywana jest odpowiednio do pnia płucnego i do aorty. Istotą pracy serca jest pompowanie, a zatem rozprowadzanie natlenowanej i bogatej w substancje odżywcze krwi do każdej komórki organizmu, tak by mógł on prawidłowo funkcjonować.
Cykl bicia serca psa i człowieka jest prawie identyczny, z jedną najważniejszą różnicą: serce psa bije dużo szybciej niż człowieka! Akcja serca oraz tętno znacznie się różnią u tych dwóch gatunków. U dorosłego człowieka tętno wynosi ok. 72 uderzeń na minutę, u dziecka ma wartość ok. 100 uderzeń na minutę. U psów dorosłych wartości te wahają się od 70 do aż 160 uderzeń na minutę. Serce szczeniaków natomiast bije zdecydowanie szybciej niż serce psów dorosłych. Rozbieżności te wynikają z wielkości tego organu. Zależność jest prosta – im serce jest większe, tym bije wolniej.
I tak akcja serca psów jest następująca:
- u szczeniąt wynosi 100-180/min,
- u psów dorosłych ras małych 80-160/min,
- u psów dorosłych ras dużych 60-120/min.
Największe różnice w anatomii serca psa i człowieka to przede wszystkim różnice w wielkości całego organu oraz w rozmiarach jego poszczególnych komór. Serce psa także inaczej leży w klatce piersiowej w porównaniu z sercem człowieka, który jest spionizowany. Może ono być kilka razy mniejsze niż u człowieka, np. u maltańczyka, lub większe, np. u mastifa tybetańskiego. Im większy pies, tym jego serce po prostu będzie większe. Inne są również liczba żył płucnych (pies może ich mieć więcej niż człowiek) oraz umiejscowienie poszczególnych naczyń.
Podsumowanie
Jak widać, psy także mogą mieć chore serca i nie jest to u nich rzadkość. Regularne badanie kardiologiczne i obserwacja psa od szczeniaka do wieku starszego to podstawa. Pacjent kardiologiczny w domu to nie lada wyzwanie. Opiekun wie, że nigdy już nie uzdrowi swojego pupila, jednak satysfakcja z tego, że chory piesek biega i jest szczęśliwy, proszę mi wierzyć, jest ogromna!
W ramach ciekawostki odpowiem na dość często zadawane pytanie: dlaczego psy nie mają zawałów serca? No właśnie, choroba wieńcowa czy zawał serca występują u psowatych niezwykle rzadko. W głównej mierze dlatego, że psy po prostu prawie wcale nie chorują na miażdżycę, a nieliczne takie przypadki diagnozowane są przy chorobach endokrynologicznych. Miażdżyca naczyń to choroba tętnic, których światło stopniowo zamyka się w wyniku odkładania się płytki miażdżycowej. Płytka ta zbudowana jest głównie z cholesterolu. Zamykające się światło naczynia doprowadza do niedokrwienia danego obszaru, co w zależności od rodzaju naczynia czy też rozległości obszaru niedokrwiennego powoduje chorobę wieńcową lub właśnie zawał serca. Choroba wieńcowa uwarunkowana jest wieloma czynnikami, przede wszystkim: złą dietą, wysokim cholesterolem, złymi nawykami żywieniowymi, niezdrowym trybem życia, brakiem ruchu czy paleniem papierosów. Dlaczego psy na nią nie chorują? Naukowcy mają wiele teorii na ten temat. Po pierwsze psy prowadzą dość zdrowy tryb życia: nie palą, nie piją alkoholu, raczej mają sporo ruchu i dość zdrową dietę. Jednak przede wszystkim, z fizjologicznego punktu widzenia, nie mają skłonności do odkładania się w naczyniach krwionośnych płytki miażdżycowej, nawet gdy poziom cholesterolu w ich krwi jest wysoki. Wynika to z innej budowy śródbłonka naczyniowego, sugeruje się tu rolę własnej syntezy witaminy C w organizmie psów. Ponadto w ich krwi krążącej stężenie frakcji LDL (złego cholesterolu) jest bardzo niskie, a frakcja HDL (dobrego cholesterolu) dominuje w transporcie cholesterolu we krwi.
Pies na zdrowie dla człowieka!
A teraz najważniejsze! Według australijskich badaczy rytm bicia serca psa synchronizuje się z rytmem bicia serca jego opiekuna! Jest to niewiarygodne i dzieje się tak pomimo szybszej akcji serca u czworonoga. Badanie przeprowadzono na psach, monitorując ich pracę serca na EKG, gdy przebywały w samotności, a następnie, gdy były z opiekunem. Wtedy na kardiomonitorze załamki ORS zwierzaków i ludzi były niewiarygodnie zsynchronizowane! Dodatkowo American Heart Association przeprowadziło badanie potwierdzające, że osoby mające czworonoga mają zdrowsze serca niż osoby, które nie mają psa. I nie wynika to wyłącznie z konieczności regularnego wychodzenia na spacer, ale też z obecności futrzastego odstresowywacza w domu i jego kojącego wpływu na nasz nerwowy styl życia. Nic, tylko zaprosić zwierzaka pod swój dach!
