Udar cieplny u psa – objawy, skutki i zapobieganie

Zbliża się sezon letni, czas wakacji, częstych podróży i słonecznych, upalnych dni. Jednak dla naszych czworonożnych przyjaciół ciepłe miesiące są znacznie mniej przyjemne. Jak sprawić, by lato było komfortowe również dla towarzyszących nam psów, dla których wysokie temperatury mogą oznaczać zagrożenie zdrowia i życia? Czym jest udar cieplny u psa? Dowiecie się z tego artykułu.

Termoregulacja u psów – jak dochodzi do przegrzania?

Psy są bardzo wrażliwe na ciepło i znacznie ograniczają swą aktywność nawet już przy 20°C. Szczególnie niebezpieczne są dla nich wysokie temperatury otoczenia, ponieważ psy, w przeciwieństwie do ludzi, nie mają możliwości schładzania ciała poprzez pocenie się. Ich skóra ma bardzo mało gruczołów potowych, które umiejscowione są jedynie na nosie i spodzie łap.

Aby dostatecznie regulować ciepłotę organizmu, czworonogi dyszą, a parujące ślina i wydzieliny z błon śluzowych pyska oraz dróg oddechowych pomagają w odprowadzaniu nadmiaru ciepła. Jednak w procesie tym zużywana jest duża ilość wody i energii, co prowadzi do zwiększonego zapotrzebowania na płyny. Dodatkowym sposobem chłodzenia są reakcje fizjologiczne takie, jak rozszerzanie się naczyń krwionośnych i przyspieszenie  krążenia krwi. Znacząco obciążony jest wtedy układ krążeniowo-oddechowy.

Jeśli zwiększona częstotliwość oddechu przestanie wystarczać, pies będzie szukał chłodnego, zacienionego miejsca, zimnych powierzchni lub wody, aby się ochłodzić. Gdy temperatura otoczenia przekroczy limity kompensacyjne zwierzęcia, temperatura ciała zaczyna niebezpiecznie rosnąć, a udar cieplny u psa może wystąpić wtedy bardzo szybko.

Jakie psy są bardziej narażone na przegrzanie?

Szczególnie narażone są rasy brachycefaliczne (inaczej krótkoczaszkowe), czyli psy ze skróconym nosem, takie jak: mopsy, buldogi angielskie, buldogi francuskie, teriery bostońskie lub pekińczyki. Na szkodliwy wpływ wysokiej temperatury wrażliwe są też duże rasy psów, te z ciężkim i gęstym futrem, a także szczenięta i psi seniorzy.

Ciemna sierść, szczególnie przyciągająca promienie słoneczne, również nie sprzyja walce z upałem. Problemy z wysokimi temperaturami mogą pojawić się też u psów otyłych, z chorobami układu krążenia (np. niewydolnością krążeniową) oraz chorobami układu oddechowego.

Nierzadko zdarza się, że psy doznają udaru cieplnego w wyniku pozostawienia latem w zamkniętym samochodzie. Nawet w cieniu i przy otwartym oknie może się on okazać śmiertelną pułapką.

Jak rozpoznać udar cieplny u psa?

Jeżeli ciało psa osiągnie temperaturę 41°C, może to już zagrażać jego życiu. Następuje wtedy przegrzanie organizmu, organy wewnętrzne po kolei przestają pracować. Dochodzi do zapaści i śmierci zwierzęcia. Jakie symptomy u psa mogą świadczyć o udarze cieplnym? Przedstawiamy je poniżej – warto je poznać, by w porę odpowiednio zareagować.

Pierwsze objawy przegrzania zwierzęcia to silny niepokój, wręcz panika, intensywne ziajanie, zwiększone wydzielanie śliny, silnie zaczerwienione wnętrze małżowin usznych, wiśniowy lub jasnoczerwony kolor błon śluzowych. Gdy na tym etapie nie uda się obniżyć temperatury ciała, psu grozi przegrzanie i udar cieplny. Oto jego symptomy:

• szybki i płytki oddech;
• przyspieszone bicie serca;
• osłabienie;
• zaburzenia równowagi, dezorientacja, oszołomienie;
• przypadkowe, nieskoordynowane ruchy, drgawki, dreszcze;
• zwierzę staje się coraz bardziej apatyczne, przestaje reagować;
• mogą pojawić się wymioty i biegunka (najczęściej z domieszką krwi);
• pojawia się arytmia, czyli zaburzenia pracy serca.

Nieleczony udar cieplny prowadzi do ograniczenia przepływu krwi i całkowitej zapaści krążeniowej. Zwierzę wkracza w fazę szoku:

• język, dziąsła i błony śluzowe przybierają sinoszary kolor;
• występują drgawki i skurcze;
• następuje utrata przytomności;
• następuje śmierć psa.

Jak udzielić pomocy psu przy udarze cieplnym?

Wiemy już, że udar cieplny jest skutkiem przegrzania. Co można zrobić, by udzielić szybkiej i fachowej pomocy zwierzęciu, u którego wystąpią objawy udaru? Pierwsza pomoc polega na jak najszybszym schłodzeniu czworonoga i ustabilizowaniu jego krążenia.

Pierwsza pomoc w przypadku podejrzenia udaru cieplnego u psa:

1. Przenieś psa w chłodne, zacienione i przewiewne miejsce.
2. Rozpocznij schładzanie psa, ale bądź przy tym ostrożny. Do obniżenia temperatury najlepiej nadaje się bieżąca woda (np. z węża ogrodowego lub z wiadra – pozostaje ona stale w chłodnej temperaturze; uważaj jedynie, by nie była lodowata – to mogłoby doprowadzić do nagłego skurczu naczyń krwionośnych i dodatkowego obciążenia układu krążenia).
3. Schładzanie psa rozpocznij od łap; stopniowo przenieś się na brzuch, tułów, klatkę piersiową, a następnie na szyję i kark. Oprócz bieżącej wody nadadzą się do tego namoczone w zimnej wodzie ręczniki. Zmieniaj je jednak często, gdyż łatwo rozgrzewają się od ciepła psiego ciała i nie spełniają już swej chłodzącej funkcji.
4. Prawidłowa temperatura ciała psa wynosi 38-39°C. Ważne jest, by nie schłodzić czworonoga poniżej jego normalniej ciepłoty – groziłaby mu wtedy hipotermia.
5. Gdy pies jest na tyle świadomy, że może samodzielnie pić, podawaj mu niewielkie ilości letniej wody.
6. Zadzwoń do kliniki weterynaryjnej, poinformuj, że przywieziesz psa z podejrzeniem udaru cieplnego. Lekarz weterynarii będzie mógł przygotować się na dany przypadek i udzielić pacjentowi natychmiastowej pomocy zaraz po przyjeździe.
7. Przed podróżą obniż temperaturę wnętrza samochodu. Jeśli to możliwe, poproś kogoś, kto będzie jechał z Tobą i będzie mógł opiekować się psem, by schładzał go mokrymi ręcznikami i podawał letnią wodę do picia. Albo zajmij się tym sam, gdy to druga osoba będzie prowadzić auto. Zapewnij też odpowiednią cyrkulację powietrza podczas jazdy.
8. Pamiętaj, nawet gdy odnosisz wrażenie, że dostatecznie ustabilizowałeś stan swojego psa, to nadal wymaga on pilnej wizyty u weterynarza. Większość czworonogów, które doznały przegrzania i udaru cieplnego, wymaga dodatkowych badań, podania kroplówek, odpowiednich leków i terapii tlenowej.

Jak zapobiegać wystąpieniu udaru u psa?

Na właścicielu spoczywa odpowiedzialność, by gorące dni lata były dla czworonoga komfortowe i bezpieczne. Pamiętaj, że lepiej zapobiegać niż leczyć, dlatego ważne, byś zastosował środki pomagające uniknąć przegrzania i udaru u psa. Oto kilka wskazówek:

• Przenieś dłuższe spacery na godziny poranne lub wieczorne, kiedy na zewnątrz jest o wiele chłodniej. Unikaj zbyt długiego przebywania psa w pełnym słońcu.
• Unikaj chodzenia po rozgrzanych powierzchniach, takich jak betonowe chodniki, asfaltowe ścieżki, gorący piasek. Jest to dla zwierzęcia bardzo niekomfortowe i może powodować dotkliwe oparzenia łap.
• Zawsze zabieraj ze sobą wystarczającą ilość chłodnej wody i rób przerwy podczas spacerów.
• Upewnij się, że Twój czworonożny przyjaciel pije wystarczająco dużo także w domu i cały czas ma dostęp do miski wypełnionej świeżą, chłodną wodą.
• Unikaj forsownej aktywności fizycznej – również przegrzanie organizmu spowodowane intensywnym wysiłkiem może doprowadzić do udaru cieplnego!
• Nie zakładaj psu kagańca, który uniemożliwia swobodne ziajanie.
• Zaopatrz się w matę chłodzącą dla psa – zwiększą jego bezpieczeństwo i przyniosą mu ulgę podczas upałów.
• Jeśli pies zostaje w ciągu dnia sam w nagrzanym mieszkaniu, pamiętaj, by uchylić okna lub włączyć wentylatory, aby zapewnić swobodną cyrkulację powietrza.
• Jeżeli pupil większość czasu spędza na zewnątrz, w ogrodzie lub na podwórku, upewnij się, że w każdej chwili może się schronić w chłodnym, zacienionym miejscu i ma stały dostęp do świeżej wody.
• Unikaj długich podróży ze zwierzęciem w upalne dni. Podróżuj zawsze schłodzonym pojazdem. Rób częste przerwy na krótki spacer i napicie się wody.
• Nigdy, pod żadnym pozorem, nie zostawiaj czworonoga samego w nagrzanym aucie. Nawet przysłowiowa chwilka może okazać się tragiczna w skutkach.