Spis treści:
Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego w stawie kolanowym (CCL – cranial cruciate ligament) to najczęstszy uraz ortopedyczny u psów. Zerwanie może mieć także podłoże zwyrodnieniowe, a najczęściej ma charakter mieszany. Degeneracja więzadła często związana jest z wiekiem, przeprostem kończyny czy też chorobami autoimmunologicznymi. Sprzyja to urazowi, czyli zerwaniu więzadła.
Więzadło krzyżowe u psa
Więzadło CCL przebiega od kości udowej do piszczelowej. Jego głównym zadaniem jest ograniczanie przeprostu i rotacji kończyny do wewnątrz. Zerwanie doprowadza do częściowej lub zupełnej niestabilności w kolanie, co powoduje kulawiznę oraz bolesność. Zerwane więzadła cofają się i nie goją samoistnie. Niekiedy w przypadku zerwania CCL może dojść do uszkodzenia łąkotki, stanowiącej ważny element stawu. Nieleczone zerwanie CCL doprowadza do zwyrodnienia i zapalenia stawu kolanowego.
Zerwanie więzadła krzyżowego u psa – przyczyny i objawy
Z powodu CCL cierpią psy każdej płci oraz w każdym wieku. Przede wszystkim aktywne psy ras dużych. Są też rasy, które mają predyspozycje do tej choroby, jak np.: owczarki niemieckie, rottweilery, golden retrievery, berneńskie psy pasterskie, chow chow czy labradory.
Choroba może mieć charakter ostry i najczęściej występuje u psów młodych, w wieku do ok. 4 lat. Objawy zerwania więzadła krzyżowego u psa to ostra kulawizna, bolesność oraz unikanie opierania się na kończynie. Przewlekły charakter choroby, związany głównie ze zwyrodnieniem, opisuje się u psów między 5. a 7. rokiem życia. Objawy to przewlekła i umiarkowana kulawizna, obarczanie kończyny, problemy ze wstawaniem i siadaniem. W takiej sytuacji może także dojść do zaniku mięśni kończyny miednicznej oraz do krepitacji, czyli trzeszczenia w objętym chorobą stawie kolanowym.
Zerwanie więzadła krzyżowego u psa – diagnoza
Diagnozę stawia się w oparciu o wywiad z właścicielem i badanie kliniczne pacjenta. Podstawą jest wykonanie testu szufladowego w stawie kolanowym. Bolesność kończyny, krepitacja, zwiększona rotacja do środka, a także jej przerost sugerują zerwanie CCL. Jeśli obecny jest dogłowowy ruch piszczeli w stosunku do kości udowej, czyli test szufladowy jest dodatni – oznacza to zerwanie więzadła krzyżowego przedniego. Pies może wykazywać ból i nie pozwolić na takie badanie, wtedy konieczna jest sedacja pacjenta.
Niekiedy, szczególnie w przypadku częściowego zerwania więzadła w początkowym etapie choroby, badanie klinicznie może nie wykazać dodatniego wyniku testu szufladowego. Zawsze w badaniu ortopedycznym należy zbadać obie kończyny, zarówno zdrową, jak i chorą, w celu porównania. Dla postawienia ostatecznej diagnozy istotne jest badanie RTG chorej kończyny. Przede wszystkim po to, by ocenić, czy doszło do tak zwanej awulsji, czyli oderwania przyczepu CCL wraz z kawałkiem kości, oraz czy występują cechy zapalenia stawu kolanowego.
Niekiedy koniecznie jest także badanie CT (tomografii komputerowej) lub MRI (rezonansu magnetycznego). Artroskopia, czyli metoda obrazowania za pomocą małej kamery wprowadzonej do wnętrza stawu, jest także jedną z metod diagnozowania choroby. Niekiedy jest to najlepsza metoda pozwalającą na postawienie diagnozy i ocenę więzadła oraz łąkotki, szczególnie w nieoczywistych i skomplikowanych przypadkach.
Zerwanie więzadła krzyżowego u psa – leczenie
Niesterydowe leki przeciwzapalne, ograniczenie ruchu oraz odpoczynek to podstawowe leczenie przy zerwaniu CCL. Przy takim postępowaniu już po kilku tygodniach zwierzę przestaje kuleć, jednak niestabilność w obrębie stawu kolanowego pozostaje. Co więcej, u psa może rozwijać się choroba zwyrodnieniowa, w każdym momencie może dojść do nawrotu objawów, a kolano już nigdy nie będzie tak sprawne, jak było wcześniej. Szczególnie dotyczy to psów o masie większej niż 10 kg.
Czytaj więcej: Choroba zwyrodnieniowa stawów u psa – przyczyny, objawy, leczenie
Dlatego też jedynym leczeniem z wyboru jest leczenie chirurgiczne. Co więcej, u psów z nieleczonym zerwanym CCL w 40% dochodzi do uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego w drugiej kończynie. Wynika to z przewlekłego, nawet niezauważalnego dla oka odciążania kończyny chorej i przeciążania zdrowej.
Leczenie chirurgiczne obejmuje techniki rekonstrukcji więzadła zarówno wewnątrz-, jak i zewnątrztorebkowe, a także osteotomię naprawczą. Najczęściej wykonywane techniki to osteotomia kątowa, zwana TPLO, która zmienia kąt nachylenia powierzchni stawowej piszczeli, oraz technika wysunięcia guzowatości piszczeli, nazywana TTA. Wszystkie te zabiegi mają na celu przywrócenie stabilności w stawie kolanowym z jak najlepszym zachowaniem jego funkcji. To, jaki zabieg będzie wykonany, zależy od stopnia uszkodzenia więzadła oraz od tego, jakie zmiany występują w obrębie całego stawu. Istotne są także wiek, kondycja i stan drugiej kończyny pacjenta. Nierzadko ostateczną decyzję chirurg podejmuje bezpośrednio na stole operacyjnym.
Po operacji bardzo ważny jest odpowiednio wprowadzany ruch, czyli rehabilitacja kończyny. Rokowanie dla psów, szczególnie gdy zabieg był wykonany szybko po urazie, jest dobre. Literatura podaje, że 80-90% psów wykazuje poprawę funkcjonowania kończyny. Aktywność fizyczna sprzed urazu wraca po ok. 2-3 miesiącach od zabiegu. Jednak zmiany zwyrodnieniowe w stawie, w tym uraz łąkotki, dają gorsze rokowania. W przypadku uszkodzenia więzadeł w obu stawach kolanowych należy poczekać z zabiegiem drugiego więzadła CCL aż do zupełnego wygojenia pierwszego.
