Niestety psy żyją dużo krócej niż ludzie, a starość naszego pupila często nas zaskakuje. Nie sposób przewidzieć, jak potoczy się ten etap życia psa, z jakimi schorzeniami będzie się zmagał i w jakim stopniu będziemy musieli wspomagać go w codziennym funkcjonowaniu. Możemy natomiast zadbać o to, żeby jego „emerytura” nie była smutnym schyłkiem życia! Dbając o kondycję psychofizyczną psiego seniora, możemy znacznie poprawić jego sprawność i wydłużyć okres dobrej formy. Dzięki temu psi staruszek znacznie dłużej będzie w pełni samodzielny, a objawy np. ewentualnych schorzeń ortopedycznych mogą być znacznie mniej dotkliwe!
John Dog poleca:
Przy przemyślanej dbałości o komfort życia psiego seniora warto zastanowić się nad głównymi celami, jakie przyświecają nam we wspólnym życiu z psem. Nie ma też co się oszukiwać – nie da się kilkunastoletniego zwierzaka zmienić w dwulatka. Nakreślając głównie filary działania na rzecz psich seniorów, niezmiennie powinniśmy myśleć o tym, aby poprawić lub utrzymać na zadowalającym poziomie zdolność funkcjonowania psa w życiu codziennym. Istotne będzie utrzymanie sprawności umysłowej naszego pupila i dbałość o jakość jego interakcje z właścicielem (nie odsuwamy staruszka na bok!). Jeśli sytuacja będzie tego wymagała – warto pomyśleć również o przystosowaniu środowiska oraz asystowaniu psu tak, by mógł funkcjonować samodzielnie. W aspekcie zdrowotnym humanitarne jest również minimalizowanie bólu oraz objawów ewentualnych chorób czy dysfunkcji.
W tym artykule omówimy kilka aspektów i obszarów naszego życia z psem, które warto przeanalizować.
Warto również mieć świadomość z czym wiąże się proces starzenia i jakie zmiany zachodzą w organizmie zwierzaka. Po pierwsze w starszych organizmach zauważamy spadek beztłuszczowej masy ciała (dotyczy to zarówno tkanki mięśniowej, jak i kostnej oraz chrzęstnej). Skład ciała się zmienia (tkanka tłuszczowa może mieć procentowo większy udział w masie ciała), dochodzi do atrofii (zaniku) mięśni. W związku z tym zmienia się metabolizm organizmu, a co za tym idzie – również zapotrzebowanie kaloryczne! Oprócz tego dotkliwie objawia się zmniejszona sprawność układu nerwowego. Jest to widoczne w obrębie wrażliwości czuciowej, zmniejszonej prędkości przewodnictwa nerwowego oraz zmniejszonej wrażliwości narządów zmysłu. Jako właściciele możemy zauważyć te zmiany w postaci: przytępionego wzroku oraz słuchu, zaburzeń równowagi czy gorszej koordynacji ruchowej. Mniejsza ilość tkanki mięśniowej powoduje, że pies jest znacznie słabszy. Organizm niestety nie daje sobie rady ze stabilizacją stawów podczas ruchu, ich amortyzacja się pogarsza, co w efekcie prowadzi do przeciążeń, dehydratacji (odwodnienia) chrząstki stawowej oraz zmian zwyrodnieniowych. Znów my, jako właściciele, zauważamy to w postaci np. sztywności, mniej sprawnych ruchów czy nawet bólu objawiającego się kulawizną czy problemami z wchodzeniem po schodach.
Na co więc zwrócić uwagę, gdy mamy w domu psiego seniora?
Po pierwsze należy pamiętać, że z wiekiem zmianie może ulec przemiana materii naszego psa, a niestety nic tak nie zaostrza objawów ze strony układu ruchu jak nadwaga! Dlatego naszym obowiązkiem jest dbałość o odpowiednią masę ciała zwierzęcia! Pamiętajmy też, że samo wskazanie wagi może być niższe niż w okresie młodości naszego psa, ponieważ psi senior nie będzie miał już tak okazałej tkanki mięśniowej. Nie musimy więc na siłę dążyć do wagi, którą nasz zwierzak miał w wieku 2-4 lat! Musimy oceniać sytuację na bieżąco i dbać o utrzymanie odpowiedniej ilości tkanki tłuszczowej naszego podopiecznego.
Po drugie psi senior potrzebuje ruchu! Żeby spowolnić procesy starzenia i utrzymać naszego emeryta w dobrej formie, musimy dostarczać mu dostosowanej do jego potrzeb i możliwości aktywności fizycznej. Wskazane są spacery, również w nowych, urozmaiconych warunkach, oraz ćwiczenia siłowe. W celu dobrania odpowiedniego zestawu ćwiczeń warto udać się na wizytę do psiego fizjoterapeuty, który zbada naszego psa i rozpisze nam plan treningowy. Mięśnie potrzebują bodźców, żeby zapobiegać zanikom, a co za tym idzie problemom z poruszaniem się. Jeśli pies ma już zdiagnozowane zmiany zwyrodnieniowe, musimy oczywiście zapobiegać przeciążeniom, ale nadal niezbędna jest właściwie dobrana ilość aktywności fizycznej. Zaleca się trening 3-4 razy w tygodniu. Między dniami treningowymi dajemy psu przerwę i możliwość swobodnego ruchu (np. luźny spacer), pamiętając o tym, że procesy regeneracji u starszych psów również mogą być wydłużone.
Kolejna kwestia to spadek sprawności układu nerwowego, co skutkuje brakami koordynacyjnymi oraz zaburzeniami równowagi. Niestety może to powodować zwiększone ryzyko upadków czy kontuzji, które w starszym wieku mogą być tragiczne w skutkach. Warto w związku z tym dbać o stymulację starszego organizmu, żeby spowolnić „rozleniwienie” się układu nerwowego. Nauka nowych sztuczek, dobra jakość interakcji z właścicielem, spacery, nowe miejsca czy powierzchnie, wspólne aktywności angażujące również głowę psa pozwolą mu nadal efektywnie wykorzystywać swój układ ruchu. Warto zwrócić uwagę na takie aktywności, które nie wymagają bardzo intensywnego i obciążającego ruchu, np. nosework czy dogfitness.
Koniecznie zadbajcie również o regularne kontrole u weterynarza lub fizjoterapeuty! Badania krwi, kontrolne USG narządów wewnętrznych, badania serca czy badanie palpacyjne (dotykowe) pozwolą na wczesne wykrycie ewentualnych procesów chorobowych, a co za tym idzie znacznie zwiększą szanse na skuteczne działanie terapeutyczne. Warto raz na pół roku zabrać psa do specjalisty, który oceni jego stan zdrowia i ewentualnie skieruje na odpowiednie badania.
Jeśli nasz pies odczuwa już dolegliwości ze strony układu ruchu czy nagle zaczął bardziej nerwowo reagować na dotyk właściciela, warto zabrać go na terapię manualną, czyli profesjonalną formę masażu. Po takich wizytach u starszych psów bardzo często zauważalna jest znaczna poprawa samopoczucia i funkcjonowania na co dzień! Jeśli nie macie takiej możliwości, zachęcamy do obejrzenia odcinka o masażu i spróbowaniu takiej formy w domowym zaciszu.
Jak wspomnieliśmy już wcześniej, zwracamy również uwagę na dostosowanie otoczenia tak, by umożliwić psu samodzielne funkcjonowanie bez bólu. Często wskazane jest zapewnienie psu antypoślizgowych powierzchni do poruszania się (czyli np. wyłożenie ciągów komunikacyjnych w domu matami czy wykładziną), co znacznie zwiększa komfort funkcjonowania pupila. Jeśli nasz pies korzysta z uroków kanap i łóżek, warto też zaopatrzyć się w specjalne schodki, które ułatwią mu pokonywanie wysokości, oraz zabezpieczyć ewentualne miejsce, na które pies zeskakuje, by zapobiegać poślizgnięciom. Problematyczne mogą okazać się schody. Tutaj również warto pomyśleć o zabezpieczeniu ich powierzchni lub asekuracji psa w trakcie ich pokonywania.
Jeśli widzimy, że codzienne funkcjonowanie może być dla naszego psa bolesne, warto pomyśleć o konsultacji z lekarzem weterynarii pod kątem wsparcia farmakologicznego.
Pamiętajmy również, że starsze psy trudniej akceptują gwałtowne i duże zmiany w życiu. Przeprowadzki, zmiana trybu pracy, a co za tym idzie schematu i rytmu dnia, dołączenie nowego domownika czy zmiana sposobu żywienia – to wszystko może powodować dużo silniejszą reakcję naszego pupila, niż miałoby to miejsce w młodości. Jeśli spodziewamy się życiowej rewolucji, pomyślmy o stopniowym przyzwyczajaniu psa do zmian, żeby zaakceptowanie ich poszło gładko.
Oprócz tego pamiętajmy o… rozpieszczaniu naszego staruszka! Doświadczenie życiowe takich psów i nasz stosunek do nich często powodują, że w podeszłym wieku są one dużo bardziej absorbujące i wymagające niż czworonożna młodzież. Opieka nad psim seniorem może być wspaniałą przygodą, która da nam ogrom satysfakcji z każdej wspólnie spędzonej chwili!
Paula Gumińska, fizjoterapeuta psów