Kalendarz odrobaczania psa i profilaktyki przeciwpasożytniczej

Odrobaczanie to podanie środka farmakologicznego w celu zabicia pasożytów wewnętrznych bytujących w organizmie psa. Odrobaczanie jest zarówno formą profilaktyki – aby zapobiec rozwojowi niechcianej robaczycy – jak i formą leczenia – w przypadku gdy pasożyty zostały stwierdzone w kale. Odrobaczanie działa jak sprzątanie odkurzaczem – usuwa pasożyty z przewodu pokarmowego psa. I co najważniejsze, nie zabezpiecza przed ich ponownym złapaniem. Nie można zatem w przypadku tej profilaktyki mówić o działaniu prewencyjnym takim jak działanie np. szczepionki. Nie rozwijają się tu żadne przeciwciała, które ochroniłyby psa przed endopasożytami. Jednak regularne, profilaktyczne odrobaczanie pozwala nie doprowadzić do rozwoju robaczycy. Alternatywą dla odrobaczania jest regularne badanie kału psa.

→   POBIERZ KALENDARZ ODROBACZANIA PSA  ←

Endopasożyty, czyli pasożyty wewnętrzne u psa

Pasożytów, które zagrażają zdrowiu psów, jest naprawdę sporo. W kontekście odrobaczania mówimy o pasożytach wewnętrznych, czyli o endopasożytach. Należą do nich pasożyty jelitowe i pozajelitowe. To, jakimi pasożytami może zarazić się pies, zależy przede wszystkim od miejsca jego przebywania. W różnych krajach Europy, na różnych kontynentach, a nawet w obrębie różnych województw rodzaje dominujących pasożytów psów są odmienne. Bardziej podatne na zarobaczenie są psy młode, z obniżoną odpornością, w trakcie leczenia czy o słabej kondycji.

W Polsce najpopularniejsze pasożyty psów to:

• glisty (Toxocara spp.), w tym glista psia,
• tasiemce (Echinococcus granulosus, Echinococcus multilocularis, Dipylidium caninum, Taenia spp.),
• nicienie sercowe i płucne (Dilofilaria immitis i repens) – są to formy pasożytów pozajelitowych,
• francuski robak sercowy (Angiostrongylus vasorum),
• tęgoryjce (Ancylostoma spp., Uncinaria spp.),
• włosogłówka (Trichuris vulpis).

U szczeniąt występuje przede wszystkim glista psia. Również w młodym wieku najczęściej stwierdza się inwazje pierwotniacze. Starsze psy wraz z wiekiem nabierają odporności na te małe pasożyty i najczęściej są ich bezobjawowymi roznosicielami.

Pierwotniakami najczęściej diagnozowanymi u psów są:

• Giardia duodenalis,
• Cystoisospora (syn. Isospora) canis, ohioensis, burrowsi .,
• Cryptosporidium canis, parvum
• Neospora caninum,
• Hammondia heydorni.,
• Sarcocystis spp..

Wszystkie zwierzęta mogą zarazić się endopasożytami. Psy dosłownie z każdej strony narażone są na kontakt z ich inwazyjnymi postaciami. Dotyczy to psów każdej rasy, każdej płci i w każdym wieku. Nie ma psów odpornych na choroby pasożytnicze. Często błędnie myślimy: mój piesek jest czysty, jego ten problem nie dotyczy, przecież on tylko wychodzi na swój ogródek. Nic bardziej mylnego. Już od najmłodszego wieku istnieje ryzyko zarażenia się pasożytem. Szczenięta zarażają się larwami glist czy tęgoryjcem, już pijąc mleko matki, a nawet wcześniej – przez łożysko. Psy zarażają się większością pasożytów jelitowych w środowisku – poprzez przypadkowe połknięcie inwazyjnych jaj czy larw. Wystarczy, że piesek zje odchody, zje ubrudzony smaczek czy liść, poliże obcego psa czy swoje zabrudzone łapy po spacerze. Bardzo często także my sami jesteśmy wektorami chorób pasożytniczych. Jaja wielu pasożytów możemy wnieść z dworu do domu na butach czy odzieży. Wektorami chorób pasożytniczych są też pchły i wszoły (tasiemiec psi) oraz komary (nicień sercowy i podskórny). Kolejnym źródłem robaczyc jest surowe mięso i niesie szczególne ryzyko rozwoju tasiemczyc. Dotyczy to przede wszystkimi mięsa pochodzącego z nieznanego źródła, niepoddanego obróbce termicznej (głębokie mrożenie minimum 7 dni w temp. od -17°C do ‑20°C lub 10 minut w 65°C). Także kontakt z gryzoniami – nornicami, piżmakami – to potencjalne ryzyko zarażenia się tasiemcem. Zjedzenie ślimaka może zaś skutkować rozwojem francuskiego robaka sercowego w organizmie. Jak widać, źródeł pasożytów jest naprawdę wiele. Jak można się domyślać, możliwość rozwoju choroby pasożytniczej nie jest taka sama u każdego psa. Zależy od wielu czynników: wieku, kondycji, ale także od sposobu żywienia, przeznaczenia psa, podróżowania, przebywania w miejscach o większym zagęszczeniu psów, na imprezach z psami etc. Na tej podstawie określa się tak zwane ryzyko zarobaczenia (patrz Tab. 2).

Większość pasożytów, tych jelitowych i tych pozajelitowych, przez długi czas nie daje żadnych objawów klinicznych, szczególnie u psów dorosłych. Czworonogi te są bezobjawowymi nosicielami, stanowiąc poważne zagrożenie dla innych osobników, a także dla ludzi. Pamiętajmy, że najczęstszy psi pasożyt – glista psia – ma tzw. wysoki potencjał zoonotyczny, czyli istnieje duże ryzyko zarażenia się nią przez człowieka.

Objawy zarobaczenia

Objawy zarobaczenia to głównie uporczywe przełykanie śliny, nazywane niekiedy odkasływaniem, oraz saneczkowanie. Często się mówi szczególnie o tym drugim, jednak wiem, że spora cześć opiekunów nie do końca wie, co to znaczy. Saneczkowanie to odruch, w którym piesek przyjmuje pozycję siedzącą. Próbując wytrzeć pupę o podłoże, jednocześnie przebiera przednimi łapami i w ten sposób się porusza – saneczkuje.

Jednak zarobaczenie nie musi się wcale tak objawiać, może dawać także zupełnie inne symptomy. Przede wszystkim zależy to od rodzaju pasożyta i od tego, jaką chorobę wywołuje. I tak glista psia wywołuje glistnicę, włosogłówka – włosogłówczycę itd. Zespół występujących objawów zależy od cyklu życiowego pasożyta i od miejsc rozwoju poszczególnych jego stadiów. Zależy też od kondycji psa, jego wieku, chorób współistniejących. Do najczęstszych objawów należą: wymioty, biegunka lub zaparcia, krew w stolcu, zaburzenia wypróżniania, apatia, wzdęcie i bóle brzucha, pogorszenie stanu okrywy włosowej, anemia oraz problemy ze strony układu oddechowego. U szczeniąt może dojść do hipoglikemii, anemii, letargu, a nawet do objawów neurologicznych czy do śmierci.

Diagnostyka i leczenie robaczyc

Diagnostyka robaczyc to przede wszystkim badanie kału: rozmaz, flotacja, sedymentacja oraz badania ELISA i PCR. W kierunku niektórych robaczyc kluczowe jest badanie świeżej próbki kału. Jeśli doszukujemy się pasożytów pozajelitowych, niezbędne będą badania krwi (rozmaz, PCR). Jako ciekawostkę dodam, że zdarza się zobaczyć dorosłe postacie pasożytów w jelitach cienkich w takcie badania USG (ale nie jest to metoda diagnostyczna!)

Leczenie robaczyc polega na podaniu odpowiednich dla zdiagnozowanego pasożyta środków odrobaczających. Robi się to w odpowiednich cyklach, często w wyższych dawkach i zdecydowanie częściej niż przy profilaktycznym odrobaczaniu. W zależności od sytuacji mogą zostać wprowadzone także inne leki, w tym antybiotyki, leki rozkurczowe i leki osłonowe na żołądek. Istotne są również probiotyki i prebiotyki oraz zmiana diety na lekkostrawną. Szczególnie trudne i uporczywe jest leczenie chorób pierwotniaczych (kokcydiozy, lambliozy) u szczeniąt. W terapii tej kluczowe są zasady zachowania higieny, szczególnie w hodowlach czy schroniskach.

Jak już wspominałam wcześniej, choroby pasożytnicze psów to zoonozy. Pasożytami możemy się zarazić od zarobaczonego psa poprzez codzienny kontakt przy jednoczesnym braku przestrzegania podstawowych zasad higieny. Osoby z obniżoną odpornością, czyli dzieci, kobiety w ciąży oraz osoby przewlekle chore, szczególnie powinny o tym pamiętać. Wystarczy pogłaskać psa, a następnie zjeść jabłko. Najważniejsze jest regularne mycie rąk. Nie wspomnę o całowaniu psa lub pozwalaniu mu na lizanie po twarzy – istnieje tu możliwość bezpośredniego zarażenia pasożytem. Największe zagrożenie dla człowieka stanowią tasiemce, które wywołują niezwykle poważną, a nawet i niekiedy śmiertelną bąblowicę. Glista psia może wywołać niebezpieczną toksokarozę, czyli inwazję larw organizmie. Warto wspomnieć, że w Polsce zarażonych glistą psią zostaje kilkaset dzieci rocznie.

Jak nie doprowadzić do rozwoju robaczycy u pupila i jak się od niego nie zarazić? Konieczne jest regularne odrobaczanie lub badanie kału psa – i o tym przeczytacie w dalszej części tekstu.

Kalendarz odrobaczania

Odrobaczanie jest szczególnie ważne już w wieku szczenięcym. Badania naukowe pokazują, że 100% szczeniaków zarażonych jest pasożytami. Larwy glist, które dostały od matki, będą się rozwijać wraz ze wzrostem pupila. Program odrobaczania szczeniaka według ESCCAP (European Scientific Counseul Companion Animal Parasites – Europejska Rada Konsultacyjna do spraw Parazytoz Zwierząt Towarzyszących) obejmuje kilka zabiegów odrobaczania przeprowadzanych co 2 tygodnie, w okresie od 2 tygodnia życia do 2 tygodni po odsadzeniu. Kolejne odrobaczenia powinny odbywać się co 4 tygodnie, do ukończenia przez psa 6 miesiąca życia (Tab. 1). Tak częste odrobaczanie wynika z cyklu rozwojowego glisty psiej i jego celem jest zwalczenie jej w organizmie szczeniaka. Po tym czasie odrobacza się szczeniaka już jak dorosłego psa.

Wiek	Odrobaczanie – rodzaj/formuła leku
2-3 tydzień życia	Spektrum działania preparatu powinno obejmować przede wszystkim nicienie (glista), najczęściej jest to preparat w formie pasty lub syropu
4-5 tydzień życia	Spektrum działania preparatu powinno obejmować przede wszystkim nicienie (glista), najczęściej jest to preparat w formie pasty lub syropu
6-7 tydzień życia	Spektrum działania preparatu powinno obejmować przede wszystkim nicienie (glista), najczęściej jest to preparat w formie pasty lub syropu
8-9 tydzień życia	Spektrum działania preparatu powinno obejmować przede wszystkim nicienie (glista), ale także inne pasożyty, w tym tasiemce i włosogłówkę; preparatu złożone występują najczęściej w formie tabletek.
12-13 tydzień życia	Jak powyżej.
Kolejno co 4 tyg. – w 16, 18, 22 tygodniu życia	Jak powyżej.

Pamiętajmy o zachowaniu odstępu czasowego pomiędzy odrobaczeniem a szczepieniem – najlepiej to pierwsze przeprowadzić około tygodnia przed zaplanowanym szczepieniem. Lekarz weterynarii może zmienić harmonogram kolejnych odrobaczeń czy szczepień – zależeć to będzie od stopnia zarobaczenia oraz od stanu zdrowia malucha.

 

W wyznaczeniu terminu odrobaczenia, a więc schematu profilaktyki przeciwpasożytniczej, psa dorosłego konieczne jest określenie tzw. ryzyka zarobaczenia. Stowarzyszenie rozróżnia 4 grupy psów. Poniżej tabela charakteryzująca tryb życia psów w poszczególnych grupach. Przedstawia ona dla każdej z nich zalecane postępowanie przeciwpasożytnicze.

Grupa ryzyka wg ESCCAP	Tryb życia	Liczba odrobaczeń w ciągu roku	Badanie kału	Minimalne spektrum działania środka odrobaczającego
A	Pies mieszka w domu, wychodzi na zewnątrz tylko na smyczy; brak bezpośredniego kontaktu z miejscami publicznymi; nie ma kontaktu z innymi psami, z surowym mięsem ani z dzikimi zwierzętami.	2 odrobaczenia, co 6 miesięcy.	Alternatywna dla odrobaczania, badanie kału powinno być przeprowadzane min. co 6 miesięcy	Przede wszystkim nicienie.
B	Pies wychodzi na zewnątrz do miejsc publicznych, ma kontakt z innymi psami, jednak zawsze jest pod nadzorem(na smyczy), nie spożywa surowego mięsa, ślimaków, nie ma kontaktu z dzikimi zwięrzętami.	4 odrobaczenia, co 3 miesiące.	Alternatywa dla odrobaczania, badanie kału powinno być przeprowadzane co 3 miesiące.	Przede wszystkim nicienie.
C	Pies wychodzi na zewnątrz do miejsc publicznych i ma kontakt z innymi psami, nie zawsze jest pod nadzorem, zdarza się, że jest spuszczany ze smyczy lub też spożywa surowe mięso(bez obróbki termicznej), odpady poubojowe, zdarza się mu zjeść padlinę lub kał innych zwierząt. W tej grupie są także psy jedzące ślimaki i mające kontakt z dzikimi zwierzętami.	4-15 razu w roku, czyli co 1-3 miesiące.	Nie jest alternatywą dla odrobaczania.	Bezwzględnie nicienie i tasiemice.
D	Psy zjadające padlinę czy gryzonie, mające regularny kontakt z kałem innych zwierząt, wychodzące bez dozoru, w tym także do miejsc publicznych; psy przebywające na terenach endemicznego występowania tasiemca.	12 razy w roku przeciwko tasiemcowi(co miesiąc) oraz 4 razy w roku(co 3 miesiące) przeciwko nicieniom.	Nie jest alternatywą dla odrobaczania.	Bezwzględnie nicienie i tasiemice.

 

Jeżeli nie potrafimy określić stopnia ryzyka zarobaczenia psa, to należy go odrobaczyć minimum 4 razy do roku, czyli co kwartał (co 3 miesiące). Jako alternatywę można przyjąć regularne badanie kału.

Ponadto istnieje wiele dodatkowych obostrzeń. Poniżej kilka przykładów:

• Suki ciężarne w celu ograniczenia zarobaczenia potomstwa powinny być odrobaczone w 40 i 55 dniu ciąży.
• Psy, które sporadycznie biorą udział w wydarzeniach z większą liczbą osobników, takich jak np. wystawy, zawody sportowe, powinny być odrobaczone na 2 tyg. przed wydarzeniem i 4 tyg. po nim.
• Psy w hodowlach powinny być kontrolowane (badanie kału) lub odrobaczane co miesiąc.
• Psy przebywające na co dzień w domach z dziećmi poniżej 5 roku życia bądź z osobami z obniżoną odpornością powinny być kontrolowane (badanie kału) lub odrobaczane co miesiąc.
• U psów żywionych surowizną odrobaczanie powinno odbywać się co 6 tygodni, za alternatywę uznaje się badanie kału co 2-3 miesiące i leczenie według uzyskanych wyników.
• Psy zapchlone odrobacza się jednocześnie z leczeniem przeciwpchelnym.
• Psy podróżujące za granicę, w szczególności do krajów, gdzie istnieje ryzyko zarażenia nicieniem sercowym, powinny być odrobaczone 30 dni po rozpoczęciu podróży oraz 30 dni po powrocie.
• Opiekunowie psów podróżujących za granicę przed podróżą do danego kraju muszą zapoznać się z indywidualnymi dla danego kraju wymogami dotyczącymi odrobaczania: jaki środek przeciwpasożytniczy należy zastosować, na ile godzin przed przekroczeniem granicy.

Preparaty na odrobaczanie

Na rynku weterynaryjnym dostępne są pasty, tabletki, leki iniekcyjne oraz preparaty typu spot-on o działaniu odrobaczającym. Produkty te różnią się między sobą składem, a co za tym idzie – spektrum działania. Niektóre zwalczają tylko inwazje tasiemców, inne tylko obleńców, kolejne stosowane są tylko w terapii nicieni podskórnych. To, czym i kiedy odrobaczamy psa, należy do wyłącznej decyzji lekarza weterynarii. Przy wyborze substancji czynnej preparatu bierze się pod uwagę przede wszystkim wiek psa, jego kondycję, choroby współistniejące, termin ostatniego odrobaczenia, historię leczenia oraz sposób żywienia. Istotne są także odbyte w ostatnim czasie podróże oraz środowisko, w jakim pies żyje na co dzień. Przeznaczenie psa jest tu bardzo ważne – czy jest to np. pies pracujący z dziećmi w dogoterapii czy np. pies użytkowy – myśliwski, stróżujący. Wszystkie te informacje są potrzebne, by ocenić ryzyko zarobaczenia psa i dobrać odpowiedni preparat odrobaczający.

Najczęstszą formą profilaktyki są tabletki, jest ich spory wybór – małe, duże, w kształcie kosteczek czy smakowe. Dobieramy je zależnie od masy ciała psa. Najczęściej 1 tabletka przypada na 10 kg masy ciała. Dostępne są także mniejsze formy tabletek, nawet na 2 kg masy ciała, czyli dla ras małych. Są też większe dla psów o masie ciała 35 kg. Z przyzwyczajenia większość lekarzy zaleca podawać preparaty rano na czczo. Jest to dobre postępowanie, jednak większość producentów preparatów w ulotkach zamieszcza informację, że nie ma to większego znaczenia. Zawsze podajemy takie środki doustnie. Tabletkę można podać w małym smaczku lub rozpuścić w wodzie. Obecnie smakowe tabletki nie stanowią problemu w podawaniu. Są jednak psy, które zrobią wszystko, byleby tabletki nie połknąć. W takim wypadku należy poprosić o dobranie przez lekarza leku o innej drodze podania, np. produktu spot-on. Kropelki te w większości jednak skuteczne są w zwalczaniu jedynie robaków obłych. Aby profilaktyka była kompletna, w celu zwalczania tasiemca należy podać także zastrzyk.

Skutki uboczne po podaniu preparatu odrobaczającego występują bardzo rzadko. Należą do nich: apatia, ślinienie się, bóle brzucha czy wymioty i biegunka. Natomiast przy silnej inwazji pasożytów pies ma prawo czuć się źle, a objawy ze strony układu pokarmowego mogą być spotęgowane. W przypadku zaniedbanych psów, a szczególnie szczeniąt zabranych z ciężkich warunków sanitarnych, pierwsze odrobaczenia należy wykonywać pod kontrolą lekarza weterynarii. Niejednokrotnie stan pacjenta może wymagać dodatkowego leczenia i monitoringu.

Badanie kału

Badanie kału na pasożyty informuje nas, czy nasz pupil jest zarobaczony. Jeżeli nie decydujemy się na podanie środka odrobaczającego, należy regularnie badać kał czworonoga. Większość dorosłych psów nie ma żadnych objawów klinicznych nawet przy dużym zarobaczeniu. Mitem jest, że jeśli pies jest zarobaczony, to pasożyty widoczne są gołym okiem. Niektórzy uważają, że skoro w kale nic nie widać, to piesek nie jest zarobaczony! Błąd! Większość jaj (a to właśnie one znajdują się u zarobaczonego psa w kale) nie jest widoczna gołym okiem dla człowieka. Wykluczenie bądź potwierdzenie ich obecności w kale wymaga odpowiedniej metody przygotowania próbki, a następnie badania pod mikroskopem. Sprawdza się w nim obecność przede wszystkim jaj, ale także, w przypadku niektórych typów robaków – całych postaci pasożyta lub ich członów. Owszem, zdarza się, że widać dorosłe postacie glist czy człony tasiemca w kale (a nawet na sierści w okolicach odbytu), ale to świadczy już o zaawansowanym zarobaczeniu. Spora część pasożytów, takich jak pierwotniaki, nigdy nie będzie widoczna gołym okiem, bo mają mikroskopijne rozmiary. Dzięki badaniu próbki kału możemy dowiedzieć się konkretnie, jakimi pasożytami pies jest zarażony. Jest to metoda diagnostyczna bardzo pomocna w określeniu, czy pies wymaga podania leku odrobaczającego i jeśli tak, to jaki środek przeciwpasożytniczy powinien zostać zastosowany. Badanie to jest niezwykle ważne, jeżeli pies wykazuje niepokojące objawy, w tym objawy ze strony układu pokarmowego. U szczeniąt pozwala nam wykluczyć inwazje pierwotniacze, które zdarzają się dość często. Należy tu podkreślić, że badanie kału nie zastąpi podania tabletki odrobaczającej – ono nie odrobacza! Jednak pomoże nam zdecydować, czy odrobaczanie w danym momencie jest potrzebne. Ujemny wynik jednokrotnego badania kału nie upoważnia nas do stwierdzenia, że pies jest wolny od pasożytów. Dopiero jeśli dwukrotne zbadamy kał w odstępie 2 tygodni i wynik będzie ujemny, można tak powiedzieć. Tego rodzaju kontrole kału należy przeprowadzać u psa dorosłego co 3-6 miesięcy, w zależności od określonego ryzyka (patrz Tab. 2). Częste badanie kału wynika z faktu, że każdy pasożyt ma swój określony czas rozwoju w organizmie, czas składania jaj etc. Wykonując pojedyncze badanie, możemy trafić na moment, w którym pasożyt występuje jako postać młodociana i nie składa jeszcze jaj w jelicie. Takie badanie będzie fałszywie ujemne, a tydzień po nim w kale będą znajdować się już liczne jaja. Tak więc tylko regularnie wykonywane badania kału maja sens i można wtedy mówić o prawidłowym postępowaniu profilaktycznym. Należy wiedzieć, że istnieje kilka metod badania kału, w zależności od tego, w jakim kierunku go badamy (na jakie pasożyty). Należy to wziąć pod uwagę i najlepiej poprosić o zbadanie w kierunku wszystkich pasożytów (nicieni, tasiemców oraz pierwotniaków). Ważny jest też fakt, że kał pokazuje nam stan psa na chwilę obecną. Tydzień po badaniu piesek może już być zarobaczony, nawet po zwykłym spacerze w publicznym parku. Badanie kału to także najlepsza metoda oceny skuteczności działania danego preparatu. Po zastosowaniu odpowiedniego środka warto sprawdzić, czy leczenie było skuteczne.

W celu zbadania próbkę kału (ok. 3-5 g) należy dostarczyć do gabinetu weterynaryjnego bądź laboratorium weterynaryjnego w specjalnym pojemniku na kał. W celu zbadania pod kątem pierwotniaków najlepiej przynieść próbę zbiorczą z minimum 3 dni.

Pamiętajmy, że istnieją także endopasożyty pozajelitowe – takie jak nicienie płucne i podskórne, które coraz częściej diagnozowane są u psów w Polsce. Tego pasożyta nie znajdziemy w kale, a jedynie badając krew odpowiednio na antygen bądź przeciwciała. W tym przypadku kluczowy może okazać się też rozmaz krwi, w którym widać aktywnie poruszające się małe, białe nicienie.

Zwalczanie ektopasożytów, czyli pasożytów zewnętrznych

Do pasożytów zewnętrznych psów zaliczamy przede wszystkim pchły, komary i kleszcze. Należy jednak wspomnieć tu także o wszach, wszołach, meszkach, muchówkach, nużeńcach oraz o świerzbowcu drążącym. Aby zapobiec ich inwazji, stosuje się różne środki zapobiegające ich żerowaniu na skórze psa, czyli środki owadobójcze – inaczej insektobójcze – lub też odstraszające. Należą do nich produkty w postaci kropel (typu spot-on), spraye do rozpylania na powierzchni ciała, obroże i tabletki. Preparaty, w zależności od składu, różnią się zakresem oraz długością działania. Różny jest także wiek, od którego mogą być stosowane. Zawsze o wyborze preparatu powinien decydować lekarz weterynarii, biorąc pod uwagę kondycję, wiek, jak i masę ciała psa.

Ektopasożyty nie tylko mogą być przyczyną dermatoz (chorób skóry), ale także niektóre z nich są wektorami poważnych chorób. Kleszcze przenoszą niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia psa choroby takie, jak babeszjoza, borelioza i anaplazmoza. Podobnie komary mogą być wektorami groźnej dirofilariozy. Natomiast pchły i wszoły mogą przyczynić się do rozwoju tasiemczycy.

Pasożyty zewnętrzne, podobnie jak te wewnętrzne, mogą zaatakować naszego czworonoga na każdym etapie jego życia. U szczeniąt nie dzieje się to jednak tak często jak w przypadku pasożytów wewnętrznych. Tak więc nie każdy szczeniak wymagać będzie rutynowego stosowania środka przeciwko ektopasożytom. Zawsze jednak należy sprawdzić, czy zwierzak się nie drapie oraz czy na sierści nie widać np. odchodów pcheł. W przypadku stwierdzenia pasożytów zewnętrznych lub gdy chcemy zastosować profilaktykę, by pies ich nie złapał, należy zastosować specjalistyczne środki. Z racji kwarantanny szczenięta nie mają wielu okazji do złapania ektopasożytów, jednak w sezonie letnim warto zaaplikować im odpowiednie preparaty. Pasożyt do domu może wlecieć przez uchylone okno, balkon lub zostać przyniesiony przez inne zwierzę czy człowieka.

W przypadku psa dorosłego profilaktyka pasożytów zewnętrznych polega na regularnym stosowaniu środków przeciwpasożytniczych. W zależności od wybranego produktu preparaty te aplikuje się przynajmniej co 4 tygodnie. Warto notować datę ostatniej aplikacji, aby wykonywać to regularnie. Dostępne są także środki, które podaje się rzadziej, co 3 miesiące, jak też niektóre obroże, które działają nawet do 8 miesięcy.

W Polsce najgroźniejsze choroby przenoszą kleszcze, o czym więcej dowiecie się z artykułów:

• Kleszcze u psa – profilaktyka, objawy i usuwanie
• Choroby odkleszczowe u psów – objawy, leczenie

 

Rzadziej występującym pasożytem jest pchła. W przypadku gdy pies przebywa w miejscach, gdzie łatwo o złapanie pcheł, lub gdy wykazuje alergiczne pchle zapalenie skóry, profilaktyka przeciwpchelna powinna być całoroczna.

Oprócz regularnego stosowania odpowiednich preparatów należy przeglądać sierść psa i regularnie ją wyczesywać. Pamiętajmy, że na skuteczność działania preparatów ma wpływ wiele czynników oraz że odporność np. kleszczy w poszczególnych rejonach Polski jest zmienna.

Podsumowanie i środki bezpieczeństwa chroniące człowieka przed zarażeniem

Odrobaczanie to bardzo ważną forma profilaktyki, która pozwala zapobiec rozwojowi pasożytów i nie dopuścić do zarażenia nimi ludzi. Większość pasożytów psów stanowi realne zagrożenie dla zdrowia człowieka. Ponadto pasożyty, bytujące w organizmie czworonoga, powodują sukcesywne jego wyniszczenie oraz znacznie obniżają odporność. Wpływa to nie tylko na wygląd psa, jakość jego okrywy włosowej i skóry, ale także przyczynia się do spadku odporności i obniża efekty terapeutyczne leków. Wpływa również na efektywność szczepień i może powodować ich nieprzyjęcie się. Odrobaczanie jest szczególnie istotne u szczeniąt, gdyż zarobaczenie stanowi dla nich poważne zagrożenie. Jeśli nie wykonamy go przed pierwszym szczepieniem, zwiększone będzie ryzyko niechcianej reakcji poszczepiennej, w tym ryzyko wstrząsu anafilaktycznego. Objawy zarobaczenia to przede wszystkim objawy ze strony układy pokarmowego, zaburzona perystaltyka, biegunki bądź wzdęcia brzucha, pogorszenie stanu okrywy włosowej, apatia, saneczkowanie. Objawy zależą w dużej mierze od rodzaju pasożyta oraz długości trwania inwazji, kondycji psa i przede wszystkim od jego wieku.

Zarobaczony pies może w łatwy sposób przekazać chorobę wielu innym zwierzętom i ludziom, w tym przede wszystkim dzieciom. Przy zapobieganiu pasożytniczym chorobom odzwierzęcym należy także wspomnieć o sprzątaniu psich odchodów. To właśnie w nich, w ciągu zaledwie kilku godzin, w sprzyjających warunkach mogą powstać formy inwazyjne wielu pasożytów. Co więcej, są w stanie przetrwać w odchodach przez wiele lat. Tak więc codzienne, regularne sprzątanie po czworonogu to absolutna podstawa i obowiązek każdego właściciela. Należy przy tym zawsze przestrzegać podstawowych zasad higieny. Nie wolno psich odchodów spłukiwać w toalecie ani wrzucać do kompostownika. W celu ich sprzątnięcia należy użyć specjalnie do tego przeznaczonych, biodegradowalnych woreczków i wyrzucić odchody do odpowiedniego śmietnika. Sprzątamy po psach zawsze i wszędzie, nie tylko w miejscach publicznych. Oprócz tego jako właściciele i opiekunowie powinniśmy mieć kontrolę nad tym, gdzie psy przebywają, i pod żadnym pozorem nie pozwalać im biegać w miejscach przebywania dzieci (teren przedszkola, plaże publiczne, place zabaw etc.). W zależności od ryzyka zarobaczenia psy powinny być regularnie odrobaczane lub kontrolowane badaniem kału. W przypadku gdy pies wykazuje koprofagię, należy bezwzględnie go tego oduczać. Wszystkie chore na robaczyce psy powinny być leczone, a ich miejsca przebywania wymyte i zdezynfekowane, posłania i koce – wyprane w wysokiej temperaturze. Żywienie psów surowym mięsem wymaga od właścicieli wiedzy na temat chorób pasożytniczych oraz częstej kontroli zdrowia czworonogów. Nie powinno się pozwalać psom na kontakt z padliną. Psy polujące, w tym na lisy czy gryzonie, powinny być odrobaczane nawet co miesiąc. Zasady higieny domowników przy kontakcie z psami powinny być zawsze przestrzegane. Szczególnie dotyczy to dzieci i osób starszych.

Lekarz weterynarii, Małgorzata Glema