Podczas wizyty w gabinecie weterynaryjnym właściciele psów coraz częściej zadają pytania dotyczące diety ich pupili. Dopytują o karmę, którą znajomi podają swoim czworonogom, lub o taką, którą widzieli w reklamie telewizyjnej. Jednak oprócz opiekunów pytających o nową dietę psa – a w zasadzie nawet częściej niż oni – zjawiają się pacjenci z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi lub problemami skórnymi, które pojawiają się właśnie na skutek zmiany ich diety przez właściciela. Nierzadko bowiem zmiana sposobu żywienia na inny niż dotychczasowy odbywa się w nieodpowiedni bądź nieprzemyślany sposób. Dlatego też warto wiedzieć, że zmiana diety psa to sprawa niezwykle istotna. Dlaczego?

Dieta psa nie potrzebuje urozmaiceń

Dieta psa z zasady nie powinna być bardzo urozmaicona, dlatego najlepiej karmić go w stały sposób. Oznacza to, że jeśli nasz pupil na co dzień jest na wybranej diecie, która mu służy, to tego się trzymajmy. Jeśli pies je suchą karmę, w której źródłem białka jest np. wołowina, i jest to karma konkretnej firmy, to pozostańmy zarówno przy tym sposobie żywienia, jak i przy tej konkretnej karmie. Ta sama zasada obowiązuje również w sytuacji, kiedy podstawą diety pupila jest karma mokra (czyli taka z puszki) lub psie batony – wtedy także bezpieczniej będzie pozostać przy jednej firmie.

Zmiana diety psa okiem lekarza weterynarii

Dlaczego dieta psa powinna być stała?

Utrzymanie stałej diety jest bardzo ważne, ponieważ u psów nagła zmiana karmy może wywołać poważne zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Przodkowie dzisiejszych czworonogów dzięki krótkiemu przewodowi pokarmowemu bez problemów potrafili przetrwać w niekorzystnych warunkach – jeśli pokarm jednego dnia był dostępny, a w kolejnych psy głodowały, nie stanowiło to dla nich żadnego problemu. Dzisiejsze czworonogi domowe odziedziczyły taki sam przewód pokarmowy, jednak stały dostęp do karmy sprawia, że psy nie są przyzwyczajone do częstych zmian w ilości i składzie pożywienia. Ich przewód pokarmowy jest na tyle krótki, a mikroflora tak stosunkowo uboga (w porównaniu z ludźmi), że nowy pokarm może wywołać solidne zaburzenia trawienne oraz zaburzenia flory jelitowej, co najczęściej skutkuje solidną biegunką.

Kiedy dochodzi do zaburzeń żołądkowo-jelitowych?

Najczęstszą przyczyną zaburzeń żołądkowo-jelitowych u psa jest rewolucyjna zmiana sposobu żywienia lub nagła zmiana źródła białka. Niestety u niektórych psów zdarza się również, że nie tylko wprowadzenie innej podstawowej karmy, ale także nowy przysmak wywołuje niepożądane objawy. Sytuacji, w których dochodzi do dolegliwości spowodowanych zmianą diety, jest wiele. Oto kilka przykładów:

  • Przysmaki

Wiele psów w ramach nagrody otrzymuje przysmaki czy tzw. smaczki i z reguły nic złego się nie dzieje. Powinniśmy jednak być bardzo uważni, ponieważ zaburzenia żołądkowo-jelitowe często zależą również od wielkości zjedzonego posiłku. Jeden czy dwa smaczki nie zaszkodzą, jeśli jednak pupil niepostrzeżenie zje całą zawartość opakowania, może się to dla niego bardzo źle skończyć.

Zmiana diety psa okiem lekarza weterynarii

Więcej na temat tego, jak prawidłowo wybrać psie przysmaki, dowiesz się z tej publikacji!

  • Większe zmiany w codziennej diecie

Każdemu może przytrafić się sytuacja, kiedy okazuje się, że kolacji dla psa po prostu nie ma… Niespodziewanie odkrywamy, że puszka na karmę jest pusta, lub w lodówce nie znajdujemy kolejnej porcji mięsa. W takiej sytuacji, jeśli nasz pupil jest bardzo „delikatny”, to podanie mu do jedzenia tego, co jest pod ręką (tańszej karmy dostępnej w pobliskim sklepie, resztek ze stołu), może wywołać nie lada kłopoty i problemy zdrowotne utrzymujące się dłużej, z większymi konsekwencjami dla psa. Na wypadek takiego niespodziewanego braku posiłku dla pupila warto pamiętać, że lepiej jest troszkę przegłodzić psa, niż podać mu nowe i nieznane produkty.

  • Dokarmianie przy stole i podjadanie na spacerze

Podjadanie przez psa posiłków nieprzeznaczonych dla niego zawsze ma złe skutki – niezależnie od tego, czy pojawią się one gwałtownie czy dopiero po pewnym czasie. Z tego tytułu najwięcej pacjentów w gabinetach weterynaryjnych zjawia się w sezonie grillowym oraz w okresach świątecznych. W takim przypadku najczęściej psiaka nie dokarmia właściciel, lecz rodzina lub goście, ale to opiekun ponosi konsekwencje ich czynów, np. spędzając pierwszy dzień świąt z psem w gabinecie weterynaryjnym. Z doświadczenia Gosi wynika, że najwięksi „podjadacze” trafiają do lekarza weterynarii z dużymi zaburzeniami trawiennymi, takimi jak niewydolność trzustki czy problemy z wątrobą, które powstają w wyniku ciągłych i nagłych zmian w przewodzie pokarmowym.

Zmiana diety psa okiem lekarza weterynarii

Zobacz, jak oduczyć psa zjadania odpadków!

Jak zmienić karmę lub sposób żywienia psa?

Jeśli chcemy zmienić sposób odżywania swojego pupila – np. z karmy suchej przejść na mokrą, zmienić producenta pokarmu lub wprowadzić dietę opartą na surowym mięsie – przede wszystkim pamiętajmy, aby robić to stopniowo i uważnie obserwować czworonoga. W taki sam sposób postępujmy w sytuacji, kiedy np. po odebraniu szczeniaka z hodowli zdecydowaliśmy się na podawanie mu innej karmy niż ta, którą otrzymywał do tej pory.

Chcesz dowiedzieć się więcej na temat karmienia szczeniaka? Zapoznaj się z tą publikacją.

Jeśli zmieniamy pokarm w obrębie karm gotowych (z jednej suchej na inną, z jednej mokrej na inną mokrą, z suchej na mokrą lub odwrotnie), to sprawdza się zasada mieszania: pierwsze 2-3 dni podajemy 75% karmy „starej” i 25% karmy „nowej”. Kolejne 2-3 dni mieszamy karmy po 50%, a następne 2-3 podajemy 25% karmy „starej” i 75% karmy „nowej”. W kolejnym tygodniu karmimy psa już wyłącznie według nowych zasad bądź też nową karmą. Czas, w którym mogą wystąpić niepokojące objawy, jest zmienny i może również zależeć od uwarunkowań osobniczych, jednak przyjmuje się, że najważniejsze jest pierwsze 14 dni. Warto również pamiętać, że im dłużej pies był żywiony jednym rodzajem karmy, dietą mało zróżnicowaną, tym dłużej może potrwać proces zmiany, przystosowania się organizmu do nowego pożywienia.

Jeśli natomiast chcemy całkowicie zmienić dietę psa, przejść z karmy gotowej (suchej lub mokrej) na pokarmy surowe, to dobrą metodą jest radykalna zmiana (bez mieszania). Nowe pokarmy wprowadzamy stopniowo, nie wszystko na raz i obserwujemy odchody psa.

Podobnie radykalnie zmienia się sposób żywienia w przypadku zdiagnozowanych chorób. Pamiętajmy, że w takich sytuacjach to właśnie nowa dieta wspomaga leczenie lub stanowi najlepszą terapię. Po stwierdzeniu u psa PNN (przewlekłej niewydolności nerek), zapalenia trzustki czy np. cukrzycy lekarz weterynarii zaleci konkretną dietę, którą należy wprowadzić jak najszybciej – mieszając nowe jedzenie ze starą karmą tylko 1-2 dni bądź też wprowadzając nową karmę od razu. Właściwa dieta ma na celu usprawnienie procesu leczenia i rekonwalescencji psa.

Kolejna sytuacja, która wymaga zmiany diety naszego pupila na dietę terapeutyczną, to biegunki i zaburzenia trawienia wynikające ze złego odżywiania lub zjedzenia czegoś niepożądanego. Tutaj zmiana codziennej diety na taką typowo leczniczą, z indywidualnie dobranymi poszczególnymi składnikami odżywczymi w odpowiednich proporcjach, stanowi podstawowy element leczenia biegunki. Zmiana powinna przynieść efekt nawet już po około 14 dniach. W zależności od stanu pacjenta lekarz weterynarii może zalecić 1- czy 2-dniową głodówkę.

Zmiana diety psa okiem lekarza weterynarii

Co powinno nas zaniepokoić?

Do niepokojących objawów mogących wystąpić podczas zmiany diety psa należą przede wszystkim problemy żołądkowo-jelitowe, które pojawią się bardzo szybko, czyli:

  • biegunki
  • zaparcia
  • częste odbijanie się
  • wymioty
  • wzdęcia
  • bóle w jamie brzusznej
  • nieprzyjemny zapach z jamy ustnej

oraz problemy dermatologiczne (skórne), które mogą pojawić się dopiero po pewnym czasie stosowania nowej diety:

Jeśli zauważymy którykolwiek z objawów gastrycznych, powinniśmy bacznie obserwować psa. Czas przyzwyczajania się do nowego sposobu żywienia to maksymalnie 14 dni. Jeśli jednak objawy potęgują się już po upływie kilku dni – np. rzadki stolec zamienił się w rozwolnienie lub ucho jest coraz bardziej czerwone, a pies się drapie – powinniśmy udać się do lekarza weterynarii i jednocześnie podać psu karmę, którą stosowaliśmy dotychczas. Na przejściową biegunkę psa, gdy ogólna kondycja jest dobra, pupil ma apetyt, jest aktywny i nie pojawiły się dodatkowe objawy, możemy zastosować dodatek środka wiążącego kał, czyli np. węgla czy glinki kaolinowej. Możemy również podać odpowiedni psi probiotyk. Jeśli jednak biegunka się przedłuża, powinniśmy zasięgnąć porady lekarza weterynarii. Czasami bowiem zbyt szybkie wprowadzenie nowej karmy bądź wybór takiej, która nie sprzyja naszemu pupilowi (np. zbyt tłustej dla przedstawicieli ras typu Toy, czyli ozdobnych i do towarzystwa), może spowodować ostre zapalenie trzustki – również początkowo objawiające się biegunką.

Jeśli dolegliwości się pojawią, ale nie będą przybierać na sile, tylko stopniowo ustąpią, oznacza to, że były one przejściowe i związane typowo z samym procesem zmiany diety bądź źródła białka. Jeśli będziemy wprowadzać nową dietę stopniowo, bardzo możliwe, że niepokojące objawy nie pojawią się w ogóle.

Problemy skórne, takie jak np. nadmierne wypadanie sierści, mogą pojawić się dopiero po kilku tygodniach stosowania nowej diety i mogą oznaczać niedobory mikro- czy makroelementów. Warto wtedy udać się z psem do lekarza weterynarii, który sprawdzi przyczynę takiego stanu rzeczy i jeśli potwierdzi niedobory, zaproponuje nam dla psa odpowiedni suplement.

Dieta chorego psa

Jeśli wprowadzamy nową karmę na polecenie lekarza weterynarii, z powodu choroby psa i widzimy niepokojące objawy, od razu powinniśmy zgłosić to lekarzowi. Pamiętajmy, że postępowanie dietetyczne wobec chorego psa jest zupełnie odmienne niż w wypadku zdrowego zwierzęcia – zależy od danego przypadku i jest dostosowane indywidualnie do potrzeb czworonoga. Podlega ono również każdorazowo innym zasadom w zależności od choroby, wieku i kondycji pacjenta.

Jeśli po zmianie diety pies jest zdrowy, aktywny, ma ładną sierść, oddaje prawidłowe stolce i nie wymiotuje, oznacza to, że zmiana sposobu odżywiania była dobrą decyzją, a nowa dieta jest prawidłowo dostosowana do potrzeb psa. W takiej sytuacji warto po 2-3 miesiącach od jej prowadzenia kontrolnie zrobić pupilowi badanie krwi.

 

Alergie pokarmowe u psa

Zmiana sposobu odżywiania jest konieczna też w przypadku alergii pokarmowej, która najczęściej objawia się problemami skórnymi, a czasami także zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi. Objawy te mogą również występować jednocześnie. W takiej sytuacji powinna zostać zastosowana dieta eliminacyjna – albo na bazie białka hydrolizowanego, albo zupełnie nowa karma z nowym źródłem białka. Taką dietę eliminacyjną wprowadzamy na okres zdecydowanie dłuższy – obecnie mówi się o minimum 8 tygodniach, ale najlepiej stosować ją przez okres 12 tygodni. Jest to czas niezbędny do tego, aby – najprościej mówiąc – wszystkie kompleksy immunologiczne wywołane przez alergeny zniknęły z organizmu. Tylko przez obserwowanie reakcji na zmianę pożywienia możemy stwierdzić alergię pokarmową u psa”? Oczywiście dieta ta ma sens tylko wtedy, gdy jest stosowana w 100% – pies nie dostaje w tym czasie dodatkowych smaczków czy posiłków. Jeśli objawy, które pupil miał, znikną, wtedy – przy zaleceniach lekarskich oraz w zależności od stanu klinicznego psa – pozostaje on na diecie eliminacyjnej np. hydrolizowanej lub wprowadzamy do jego jadłospisu kolejne (jedno) źródło białka – często zaleca się królika. Podobnie postępujemy w przypadku nietolerancji pokarmowej objawiającej się przewlekłą biegunką.

Postepowanie dietetyczne w przypadku alergii czy nietolerancji nie jest z góry określonym schematem i należy je traktować bardzo indywidualnie, dopasowując do stanu klinicznego psa.

Kwestie żywienia chorych psiaków oraz psów alergików poruszaliśmy także w tej publikacji.

Podsumowanie

Pamiętajmy, aby zmiana diety psa nie wynikała ze spontanicznej decyzji, ale żeby była przemyślanym krokiem. Dla nas być może to tylko chwilowy kaprys, ale dla naszego pupila to rewolucja. Psy nie mają bowiem potrzeby utrzymywania zróżnicowanej diety, a wręcz może im ona zaszkodzić. Chęć karmienia czworonoga różnymi smakami wynika wyłącznie z naszego widzimisię, dlatego też decyzja o zmianie diety powinna być przeanalizowana pod każdym kątem, a nie zainspirowana aktualnymi trendami czy reklamą. Niektóre rodzaje diet wymagają bowiem dłuższego przygotowania, edukacji oraz dobrej organizacji związanej z przygotowywaniem posiłków (np. dieta BARF). Inne są łatwiejsze w stosowaniu (jak np. dieta oparta na suchym pokarmie), ale należy pamiętać o kupowaniu karmy o sprawdzonym składzie, wysokiej strawności i od tego samego producenta (nie zmieniajmy jej z każdą promocją!).

Zmiana diety psa okiem lekarza weterynarii

Podając psu przysmaki czy puszki, sprawdzajmy skład i dbajmy, aby był on zbliżony do karmy bytowej, czyli tej podstawowej, którą nasz pupil dostaje na co dzień. Jeśli zwierzak ma skłonność do alergii, trzymajmy się jednego źródła białka.

Żywienie psa to najważniejsza kwestia, jeżeli chodzi o jego zdrowie, dlatego pamiętajmy, że każdy pies ma indywidualne zapotrzebowanie i wymagania dietetyczne! Warto zatem szukać i dobrać jak najlepszy sposób żywienia pupila, a każdą zmianę wprowadzać z głową. Warto również dodać, że nie ma badań, które jednoznacznie wskazywałyby, który sposób zmiany diety (mieszanie posiłków czy zmiana radykalna) jest optymalny dla zdrowia czworonoga. Poza tym łatwość wprowadzania zmian w żywieniu psa może być również cechą osobniczą. Każdy pupil jest bowiem inny i nie ma jednej, złotej zasady dobrej dla wszystkich.