Sierść psa – budowa sierści, jej rodzaje, warstwy i ich funkcje (z przykładami ras)

Ogólny podział

Podział ze względu na strukturę sierści:

• jedwabista
• gładka
• szorstka
• lokowata, kręcona
• skręcona w sznury

 

Podział ze względu na długość sierści:

• krótka
• średniej długości
• mieszana
• długa
• psy nagie

 

Podział ze względu na warstwy sierści:

• bez podszerstka
• z podszerstkiem

 

Sierść naszych czworonożnych przyjaciół ma ogromne znaczenie i pełni wiele niezbędnych funkcji. Chroni ona skórę zwierzęcia przed urazami oraz zabezpiecza przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Termoizolacyjna funkcja sierści pozwala na ochronę zarówno przed niskimi, jak i przed wysokimi temperaturami.

Ponadto sierść ułatwia psom identyfikację społeczną oraz jest jednym z organów zmysłów. My, ludzie, najczęściej zwracamy uwagę na jeszcze jedną funkcję psiej sierści – funkcję estetyczną. Pierwotna struktura sierści to sierść krótka. Dopiero poprzez hodowlę oraz selekcję naturalną uzyskano różne jej rodzaje.

Sierść poszczególnych ras psów może znacząco różnić się od siebie. Spotykamy psy z sierścią krótką lub długą, szorstką lub jedwabistą, podwójną lub o pojedynczej warstwie. Występują psy bezwłose a także takie, których sierść skręcona jest w dredy.

Psia sierść wyrasta z mieszków włosowych, które znajdują się w skórze właściwej, leżącej pod naskórkiem. W mieszku włosowym występuje jeden, największy włos pierwotny podstawowy oraz dodatkowo do 5 mniejszych bocznych włosów pierwotnych i do 20 włosów wtórnych.

Włosy pierwotne zapewniają ochronę przed deszczem oraz warunkują kolor sierści psa. Włosy wtórne tworzą podszerstek, a więc gęstą, miękką, puszystą warstwę znajdującą się przy skórze. Ta warstwa jest odpowiedzialna za termoregulację psa, a więc chroni przed upałami i mrozami. Podszerstek stanowi również podporę, rusztowanie dla sierści okrywowej.

Oprócz włosów pierwotnych i wtórnych warto pamiętać również o szczególnych włosach czuciowych, wibrysach. Są one większe i sztywniejsze od innych włosów. Ich zadaniem jest dostarczanie zwierzęciu informacji o otoczeniu. Za ich pomocą pies może zlokalizować poruszający się obiekt, mogą też ułatwić poznawanie się z innymi osobnikami.

Sierść rośnie cyklicznie w następujących po sobie fazach:

• Anagen – faza wzrostu. Jest to najdłuższa faza, podczas której w mieszku tworzy się włos.
• Katagen – faza pośrednia, w której włos zostaje wypychany na powierzchnię skóry.
• Telogen – faza spoczynkowa: włos powoli obumiera i wysuwa się ze skóry. Jednocześnie w mieszku tworzy się nowy włos.

  Ta faza wiąże się z bardzo dobrze nam znanym linieniem, a jego intensywny przebieg pojawia się dwa razy w roku: wiosną i jesienią. Podczas linienia wiosennego sierść, która wzrasta, jest mniej gęsta. Linienie jesienne natomiast związane jest z pojawieniem się zimowej, bardzo gęstej sierści.

W zależności od liczby warstw sierści, możemy rozróżnić psy:

• z sierścią podwójną – mające sierść okrywową i podszerstek,
• z sierścią pojedynczą – mające sierść okrywową, niemające podszerstka.

 

Większość psów ma sierść podwójną, składającą się z warstwy okrywowej oraz z podszerstka. Tego typu psy to najczęściej przedstawiciele ras pracujących. Muszą one radzić sobie w bardzo trudnych warunkach atmosferycznych, pracując w błocie, wodzie, śniegu i zimnie.

Przykłady psów posiadających podszerstek:

Rasy pierwotne np. husky, szpic miniaturowy, shiba inu, akita inu, chow-chow, samojed.
Owczarki np. owczarek niemiecki, owczarek szkocki, owczarek szetlandzki, border collie.
Rasy krótkowłose: beagle, australian kelpie, labrador, chihuahua krótkowłosy.

Psy nieposiadające podszerstka mogą być długo- lub krótkowłose.
Sierść pojedyncza nie jest kłopotliwa, jest miła w dotyku i nie ma charakterystycznego psiego zapachu.
Rasy długowłose pozbawione podszerstka, takie jak np. maltańczyk czy yorkshire terrier, nie linieją, a ich sierść w kondycji wystawowej jest niezwykle efektowna. Pełni ona funkcję estetyczną, ciesząc oko właścicieli.

Przedstawiciele ras o sierści pojedynczej, bez podszerstka to: yorkshire terrier, chart afgański, whippet, buldog francuski, pinczer miniaturowy, charcik włoski, maltańczyk.

Rasy psów w zależności od długości sierści

W zależności od długości sierści możemy wyróżnić psy:

• krótkowłose
• o mieszanej długości sierści
• o średniej długości sierści
• długowłose
• nagie

Psy krótkowłose

Mają sierść przylegającą do ciała. Nie przekracza ona długości 5 cm. Psy z krótką sierścią mogą występować z podszerstkiem lub bez niego. Ten typ sierści jest łatwy w pielęgnacji i nie wymaga skomplikowanych, regularnych zabiegów. Psy krótkowłose, nieposiadające podszerstka są wrażliwe na niskie temperatury, dlatego w ich przypadku wskazane jest zakładanie ubranek w mroźne dni.

Psy krótkowłose z podszerstkiem: mops, beagle, labrador.
Psy krótkowłose bez podszerstka: whippet, buldog francuski, charcik włoski.

Psy o mieszanej długości sierści

Tego typu szata charakteryzuje się różną długością na poszczególnych partiach ciała. U przedstawicieli mieszanej długości sierści partie: łap, podbrzusza, uszu, ogona są najczęściej obficiej obrośnięte. Natomiast sierść na grzbiecie jest dużo krótsza.

Psy o sierści mieszanej: spaniele, setery.

Psy o średniej długości sierści

To psy z sierścią pomiędzy krótką a długą. Ich pielęgnacja nie wymaga tak regularnych zabiegów, jak w przypadku długowłosych. Tego typu sierść bardzo dobrze zabezpiecza psa przed warunkami atmosferycznymi: chłodem i deszczem. Przedstawicielami tego typu są najczęściej rasy psów pracujących, np.: owczarek australijski, border collie, owczarek niemiecki.

Psy długowłose

To przede wszystkim przedstawiciele ras ozdobnych i do towarzystwa. Mają sierść o długości około 7-20 cm. Długa sierść układa się miękko i gładko i jest niezwykle efektowna. Niestety, aby tak wyglądała, wymagają specjalnej pielęgnacji. By długa sierść prezentowała się pięknie, należy codziennie ją czesać. Jeśli tego typu szata nie będzie odpowiednio pielęgnowana, pojawią się w niej kołtuny i sfilcowane fragmenty. Psom wystawowym, pomiędzy wystawami, opiekunowie nawijają specjalne papiloty, aby uchronić sierść przed zniszczeniem.

Psy z długą sierścią mające podszerstek: bobtail, terier tybetański, owczarek francuski briard.
Psy z długą sierścią bez podszerstka: yorkshire terrier, maltańczyk, chart afgański.

Psy nagie

Inaczej mówiąc – bezwłose, nie mają sierści lub jest ona bardzo rzadka. Rasy o takim skąpym owłosieniu muszą być pielęgnowane w szczególny sposób. Skórę nagich psów należy regularnie nawilżać specjalnymi kremami z filtrami. Jest to bardzo istotne latem, gdy pies narażony jest na oparzenia słoneczne. Natomiast zimą psy pozbawione sierści potrzebują ochrony przed zimnem w postaci ubranek.

Przykłady ras psów nagich: grzywacz chiński nagi, nagi pies meksykański, nagi pies peruwiański.

Rodzaje sierści u psa

W zależności od struktury możemy wyróżnić sierść:

• jedwabistą
• gładką
• lokowatą, kręconą
• szorstką
• skręconą w sznury

Sierść jedwabista

Charakteryzuje się miękkością i pięknym połyskiem. Jest długa i łagodnie spływa po ciele psa. Wymaga regularnego czesania i kąpieli w profesjonalnych kosmetykach. Dzięki tym zabiegom sierść nie będzie się plątać i nie zmatowi się.

Przykłady: yorkshire terrier, chart afgański, maltańczyk, australian silky terrier

Sierść gładka

Jest krótka i przylega gładko do ciała. Jej długość to maksymalnie 4 cm. Pielęgnacja nie jest skomplikowana, ale decydując się na psa z tego typu sierścią, należy pamiętać o jej skłonności do wbijania się w tapicerki i dywany.

Rasy z takim włosem to np.: jack russell terrier krótkowłosy, buldog francuski, chihuahua krótkowłosy.

Sierść lokowata, kręcona

O charakterystycznej kędzierzawej strukturze przypominającej loki. Jest gęsta i elastyczna. Wymaga regularnej pielęgnacji, gdyż łatwo się filcuje i wygląda wtedy nieestetycznie. Tego typu sierść należy strzyc, nadając jej odpowiedni kształt.

Przykłady: bichon frise, pudel.

Sierść szorstka

Psy szorstkowłose mają sierść okrywową o średniej długości oraz miękki podszerstek. Okrywa włosowa dobrze chroni psa przed wilgocią. Tego typu sierść w dotyku jest sztywna, drutowata i szorstka. Wymaga regularnego trymowania. Psy z szorstką sierścią to przede wszystkim teriery i sznaucery.

Przykłady: jack russell terrier, parson russell terrier, airedale terrier, foksterier.

Psy z sierścią skręconą w sznury, dredy

Zgodnie ze wzorcem tego typu sierść powinna być koniecznie kosmata i spilśniona w zbite sznury. Nie powinno się jej czesać, a jedynie pomagać dobrze się skręcać w równe dredy. Najtrudniejszym etapem, od którego zależy późniejszy wygląd szaty, jest moment, gdy sierść zaczyna się filcować. Należy wtedy rozdzielać pasma i formować równiej grubości sznury. Późniejsza pielęgnacja polega na kontroli stworzonych wcześniej dredów. Najdłuższe partie sierści występują na lędźwiach, udach i zadzie. Najkrótsze w okolicy pyska i łap.

Przykłady: owczarek węgierski – komondor, puli.

 

Kornelia Jankowska, groomer

 

 

Bibliografia:

• „Grooming manual for the dog and cat” Sue Dallas, Diana North and Joanne Angus
• „Dermokosmetyka weterynaryjna” Emmanuel Bensignor, Emilie Videmont